Ở Việt Nam, hoạt động kiểm toán được quy định theo Luật Kiểm toán năm 2015. Về cơ bản, người dân thường hiểu hoạt động kiểm toán như sau: Kế toán phụ trách sổ sách về tài chính cho doanh nghiệp, còn kiểm toán phụ trách kiểm tra các báo cáo kế toán đưa lên là chuẩn xác, minh bạch, không gian dối. Cách hiểu này là tương đối đúng nhưng chưa cụ thể. Trong bài viết sau, ASL LAW sẽ chỉ ra các khái niệm cơ bản về hoạt động kiểm toán tại Việt Nam cũng như hình phạt về việc ảnh hưởng đến hoạt động kiểm toán, điển hình là hành vi hối lộ kiểm toán.
Quy định cơ bản về kiểm toán tại Việt Nam
Các quy định cơ bản về kiểm toán tại Việt Nam bao gồm:
- Đối tượng kiểm toán: Các tổ chức, cá nhân, hoạt động kinh doanh, tài sản và hoạt động tài chính có liên quan tới ngân sách Nhà nước.
- Đơn vị kiểm toán: Các tổ chức kiểm toán phải đăng ký và được cấp phép hoạt động theo quy định của pháp luật về kiểm toán. Các đơn vị kiểm toán phải tuân thủ các quy định về năng lực, đạo đức, tư duy và hành vi đối với việc thực hiện công việc kiểm toán.
- Nội dung kiểm toán: Công việc kiểm toán phải được thực hiện đầy đủ, chính xác, độc lập, khách quan và trung thực. Các nội dung kiểm toán cần phải bao gồm việc xem xét hệ thống kiểm soát nội bộ của đơn vị, kiểm tra các thông tin tài chính và kế toán, đánh giá rủi ro và cung cấp các khuyến nghị để cải thiện hiệu quả hoạt động.
- Báo cáo kiểm toán: Kết quả kiểm toán phải được trình bày dưới dạng báo cáo kiểm toán. Báo cáo này phải ghi rõ ý kiến về tính chính xác và độ tin cậy của thông tin được kiểm toán. Nếu phát hiện ra các nội dung hoặc hành vi vi phạm pháp luật, báo cáo kiểm toán cần phải ghi rõ các vấn đề đó và đưa ra khuyến nghị.
- Sự phối hợp giữa đơn vị kiểm toán và đơn vị được kiểm toán: Đơn vị kiểm toán cần phối hợp chặt chẽ với đơn vị được kiểm toán trong quá trình kiểm toán. Đơn vị được kiểm toán phải cung cấp đầy đủ thông tin và giấy tờ liên quan đến hoạt động của mình.
Xử phạt về hành vi hối lộ đoàn kiểm toán
Kiểm toán là việc kiểm tra, xem xét, thẩm tra, đánh giá, kết luận và xác nhận tính đầy đủ, trung thực, hợp lý của số liệu, tài liệu kế toán, báo cáo tài chính theo các chuẩn mực được xác định trước.
Hoạt động kiểm toán được thực hiện nhằm bảo đảm duy trì trật tự và hiệu quả của hoạt động tài chính của chính chủ thể tổ chức hoạt động kiểm toán, chính vì vậy mà hành vi hối lộ, làm ảnh hưởng đến kết quả của hoạt động kiểm toán sẽ bị trừng phạt nặng theo quy định pháp luật.
Mới đây, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã bàn luận về quy định xử phạt hành chính đối với hành vi mua chuộc, hối lộ tiền, tài sản thành viên đoàn kiểm toán cùng các quy định khác tại dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước ngày 12 tháng 2 năm 2023.
Theo đó, cá nhân mua chuộc, hối lộ tiền, tài sản các thành viên đoàn kiểm toán dưới hai triệu đồng sẽ bị phạt 10-20 triệu. Tổ chức vi phạm sẽ phải chịu số tiền xử phạt gấp đôi là từ 20-40 triệu đồng.
Quy định này được xem là bổ sung, hoàn thiện quy định hiện hành do hiện nay, chế tài xử phạt đối với hành vi hối lộ dưới 2 triệu còn tùy thuộc vào pháp luật chuyên ngành hoặc luật xử phạt vi phạm hành chính.
Đối với hành vi mua chuộc, hối lộ tiền, tài sản các thành viên đoàn kiểm toán từ 2 triệu trở lên sẽ phạt tiền từ 20-200 triệu đồng, cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù 6 tháng đến 3 năm. Người đưa hối lộ trên 500 triệu thì mức hình phạt cao nhất có thể áp dụng là 20 năm tù.
Ngoài mức xử phạt dưới 2 triệu đồng hành vi hối lộ, mua chuộc, Dự thảo có quy định sau: Cá nhân che giấu vi phạm về tài chính, tài sản công bị phạt 20-30 triệu đồng; phạt 30-50 triệu đồng nếu can thiệp trái pháp luật vào hoạt động, kết quả kiểm toán và không thực hiện kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước.
Tổ chức có cùng hành vi vi phạm trên sẽ phải chịu mức phạt tiền gấp đôi.
Ngoài ra, hành vi đưa hối lộ, mua chuộc hoặc vi phạm về tài chính công, tài sản công bị áp dụng thêm biện pháp khắc phục hậu quả. Theo đó, cá nhân buộc phải nộp lại số tiền, tài sản tương ứng đã hối lộ, hoặc số lợi bất hợp pháp có được từ hành vi vi phạm.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được hướng dẫn về dịch vụ tư vấn pháp lý về tài chính và ngân hàng tại Việt Nam:
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN