English
中文 (中国)
Mỗi dịp gần Tết, vấn đề về tiền thưởng Tết, lương tháng thứ 13 lại thường được xã hội nhắc đến. Trong dịp Tết Nhâm Dần đầu năm 2022, sự đình công của hàng nghìn công nhân phân xưởng Công ty Pouchen Việt Nam do vấn đề lương thưởng Tết ít đã dấy lên nhiều tranh luận trong xã hội. Vậy, liệu việc đình công để bày tỏ sự bất bình với thưởng Tết không có hoặc suy giảm so với năm trước có đúng pháp luật không?
Phân tích vấn đề xung quanh việc đình công tại phân xưởng Công ty Pouchen Việt Nam đầu năm 2022 chính là cốt lõi để tìm ra giải đáp cho các vấn đề đình công tương tự tại Việt Nam năm 2023 hoặc trong những năm sắp tới.
Đình công đòi tăng thưởng Tết
Ngày 7 tháng 1 năm 2022, sau bữa cơm trưa, nhiều công nhân không chịu vào xưởng làm việc mà ra sân phản đối chính sách thưởng Tết của Công ty Pouchen Việt Nam tại phường Hóa An, TP Biên Hòa. Sau đó, nhóm lớn người lao động tràn ra quốc lộ 1K ngay trước cổng nhà máy khiến giao thông ùn tắc nhiều giờ. Sự đình công của một nhóm người lao động ban đầu tạo ra hiệu ứng dây chuyền, khiến 16.000 công nhân đang làm việc bị ảnh hưởng, nghỉ theo.
Theo thông tin từ nhóm lao động đình công, ngày 6 tháng 1 năm 2022, Pouchen thông báo người lao động làm việc đủ một năm trở lên, tùy theo thâm niên làm việc sẽ nhận mức thưởng Tết dao động từ 1 tháng lương đến 1,54 tháng lương. Với mức này, công nhân trực tiếp sản xuất nhận thưởng Tết trong khoảng gần 5 triệu đồng đến gần 20 triệu đồng.
Trong khi đó, mức thưởng Tết cao nhất năm 2021 bằng 1,87 tháng lương. Trước 2021, thưởng Tết có khi lên đến 2,2 tháng lương. Qua đó, nhóm lớn người lao động tại Pouchen cảm thấy bất bình với mức thưởng Tết suy giảm qua mỗi năm và ngay 1 ngày sau khi nhận thông báo, tự quyết tổ chức đình công để yêu cầu gia tăng thưởng Tết.
Sau 3 ngày đình công, sau khi thỏa thuận, bàn bạc và được động viên bởi Pouchen cũng như các cơ quan quản lý nhà nước, các công nhân Pouchen đã quay lại làm việc với chế độ thưởng Tết của công ty vẫn theo như thông báo ban đầu, không có sự gia tăng.
Đình công vì thưởng Tết dưới góc độ pháp lý
Việc đình công của người lao động như trường hợp của công ty Pouchen sai vì 2 lý do cơ bản khi nhìn dưới góc độ pháp lý, cụ thể theo quy định của Bộ luật Lao động nói riêng.
Thứ nhất, thưởng Tết hoàn toàn không phải khoản tiền thưởng được quy định trong hệ thống pháp luật về lao động tại Việt Nam. Qua đó, người lao động đình công để yêu cầu thưởng Tết hoặc sự gia tăng về thưởng Tết so với năm ngoài là hoàn toàn sai và không có căn cứ pháp lý.
Thưởng Tết chỉ là khoản thưởng để động viên người lao động sau một năm cống hiến, làm việc vất vả cũng như để người lao động có động lực tiếp tục làm việc cho người sử dụng lao động trong năm tiếp theo.
Khoản thưởng này phụ thuộc phần lớn vào tình hình kinh doanh sản xuất của doanh nghiệp trong năm qua. Nếu doanh nghiệp làm ăn bết bát, thua lỗ do các yếu tố khách quan như đại dịch Covid-19 trong năm 2021 thì hiển nhiên doanh nghiệp không có dư dả để thưởng Tết cho người lao động.
Nhiều doanh nghiệp trong dịp Tết Nguyên Đán 2022 cũng như 2021 thậm chí còn không có thưởng Tết. Dù có thưởng Tết thì phần lớn doanh nghiệp Việt Nam kể cả khi không bị ảnh hưởng bởi đại dịch cũng chỉ thưởng Tết cho nhân viên là 1 tháng lương. Theo đó, việc người lao động tại công ty Pouchen đình công bày tỏ bất bình vì ‘chỉ’ nhận được ít nhất 1 tháng lương là hoàn toàn không hợp lí.
Thứ hai, việc tự tổ chức đình công sau khi nhận thông báo thưởng Tết 1 ngày chứng tỏ rằng đây là cuộc đình công không có tổ chức, không kế hoạch, chỉ đơn giản là tập hợp một nhóm lao động bày tỏ sự bất mãn đối với cơ chế hoạt động của doanh nghiệp.
Đây là thực trạng của hầu hết các cuộc đình công tại Việt Nam xuyên suốt lịch sử trước và kể từ khi Bộ luật Lao động đầu tiên của Việt Nam có hiệu lực vào năm 1995.
Theo quy định tại Điều 198 Mục 5 Chương XIV Bộ luật Lao động 2019 số 45/2019/QH14, đình công là sự ngừng việc tạm thời, tự nguyện và có tổ chức của người lao động nhằm đạt được yêu cầu trong quá trình giải quyết tranh chấp lao động và do tổ chức đại diện người lao động có quyền thương lượng tập thể là một bên tranh chấp lao động tập thể tổ chức và lãnh đạo.
Để một cuộc đình công yêu cầu quyền lợi của người lao động được tổ chức hợp pháp, trước hết người lao động và tổ chức đại diện người lao động phải thực hiện các biện pháp hòa giải, trọng tài. Sau đó, tổ chức đại diện người lao động sẽ phải lấy ý kiến về việc tổ chức đình công từ người lao động trong đó ít nhất 50% người lao động phải đồng ý. Sau đó, tổ chức đại diện người lao động ra quyết định đình công và thông báo đình công bằng văn bản. Cuối cùng thì cuộc đình công được tổ chức mới được coi là hợp pháp.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được tư vấn luật về lao động và việc làm.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
