Điều 124 Mục 1 Chương VIII Bộ luật Lao động 2019 Số 45/2019/QH14 (“Bộ luật Lao động 2019”) quy định 4 hình thức xử lý vi phạm kỷ luật lao động tại Việt Nam, bao gồm Khiển trách, Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng, Cách chức, Sa thải. Trong bài viết sau, ASL LAW sẽ tóm lược lại đặc điểm chính của 4 hình thức xử lý vi phạm kỷ luật lao động trên.
Khiển trách
Khiển trách là hình thức xử lý vi phạm kỷ luật lao động nhẹ nhất. Trong đó, người lao động mắc các lỗi tương đối nhẹ tại nơi làm việc sẽ bị người sử dụng lao động phân tích lỗi sai và nhắc nhở, khiển trách để có thể tiến bộ, không vi phạm các lỗi cũ.
Việc quyết định lỗi nặng hay nhẹ sẽ tùy thuộc vào vị trí công việc của người lao động cũng như góc nhìn của doanh nghiệp về việc bản chất lỗi đó là nặng hay nhẹ. Doanh nghiệp khác nhau có thể nhìn nhận về lỗi với cùng một bản chất với mức độ nặng, nhẹ khác nhau.
Tuy nhiên, về cơ bản, chủ yếu các lỗi bị khiển trách sẽ là lỗi nhẹ, không ảnh hưởng nghiệm trọng đến lợi ích, hình ảnh công ty, quan hệ giữa người lao động với người lao động hay khả năng quản lý, giám sát của người sử dụng lao động,…
Về hình thức, việc khiển trách có thể được thực hiện bằng miệng hoặc văn bản thông báo chính thức tới riêng người lao động hoặc toàn thể công ty. Tùy thuộc vào mục đích và tình hình thực tế mà doanh nghiệp có thể thông báo tới toàn thể công ty với mục đích răn đe, cảnh cáo người lao động khác không mắc các sai lầm tương tự.
Tuy nhiên, đối với các hình thức xử lý kỷ luật nặng hơn thì thông thường sẽ là thông báo kín cho người lao động, có thể bao gồm ban lãnh đạo và các cấp quản lí, người liên quan đến vụ việc chứ không thông báo công khai.
Thời hạn chấp hành kỷ luật hình thức khiển trách là 03 tháng. Sau 03 tháng chấp hành, người lao động sẽ được xóa kỷ luật theo quy định tại Khoản 1 Điều 126 Bộ luật Lao động 2019.
Kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng
Hình thức xử lý vi phạm kỷ luật lao động thứ 2 tại Việt Nam là kéo dài thời hạn nâng lương không quá 06 tháng.
Theo đó, đối với người lao động đang trong lộ trình tăng lương cuối năm, được xem xét tăng lương vào tháng 1 năm tới thì thời hạn xem xét sẽ được đẩy lùi trong khoảng thời gian từ 1 đến tối đa 6 tháng. Hết thời hạn trên, nếu lộ trình tăng lương là chính sách của công ty thì người lao động có thể yêu cầu người sử dụng lao động xem xét nâng lương dựa trên biểu hiện của mình trong việc xử lý công việc, quan hệ đồng nghiệp, giá trị của bản thân với công ty,….
Tương tự như hình thức khiển trách, các hành vi vi phạm được áp dụng hình thức xử lý kỷ luật lao động kéo dài thời hạn nâng lương không được quy định cụ thể trong Bộ luật Lao động. Người sử dụng lao động cần tự quy định chi tiết các trường hợp bị xử lý kỷ luật lao động cấp độ 2 trong nội quy lao động, có thể xem xét dựa trên ảnh hưởng của hành vi đối với công ty quy đổi ra đơn vị tiền mặt: không nghiêm trọng, nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng.
Cách chức
Hình thức xử lý vi phạm kỷ luật lao động cách chức thông thường được áp dụng đối với các cấp quản lý trong công ty. Đây là bộ phận có khả năng tạo ra tác động to lớn đến quy trình hoạt động của công ty.
Qua đó, những người quản lý có thể bị cách chức, từ giám đốc xuống phó giám đốc, quản lý cấp cao xuống quản lý cấp trung, trưởng phòng xuống phó phòng/nhân viên,… Nội quy lao động của công ty sẽ quy định rõ những trường hợp người lao động bị áp dụng hình thức xử lý kỷ luật cách chức.
Hình thức cách chức là hình thức duy nhất mà người lao động bị ảnh hưởng đến thu nhập của mình trong công ty do không còn đảm nhiệm chức vụ, vị trí cũ với mức lương cũ. Đây không phải sự thuyên chuyển người lao động làm công việc khác so với hợp đồng lao động theo quy định tại Điều 29 Bộ luật Lao động 2019 do thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh nguy hiểm.
Qua đó, quy định về việc giữ nguyên mức lương cũ trong 30 ngày làm việc hoặc mức lương công việc mới phải bằng ít nhất 85% mức lương công việc cũ sẽ không được áp dụng.
Sa thải
Sa thải là hình thức xử lý vi phạm kỷ luật lao động cao nhất được quy định trong Bộ luật Lao động.
Theo quy định tại Điều 125 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động có thể áp dụng hình thức xử lý kỷ luật lao động sa thải đối với người lao động trong các trường hợp:
1. Người lao động có hành vi trộm cắp, tham ô, đánh bạc, cố ý gây thương tích, sử dụng ma túy tại nơi làm việc;
2. Người lao động có hành vi tiết lộ bí mật kinh doanh, bí mật công nghệ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của người sử dụng lao động, có hành vi gây thiệt hại nghiêm trọng hoặc đe dọa gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng về tài sản, lợi ích của người sử dụng lao động hoặc quấy rối tình dục tại nơi làm việc được quy định trong nội quy lao động;
3. Người lao động bị xử lý kỷ luật kéo dài thời hạn nâng lương hoặc cách chức mà tái phạm trong thời gian chưa xóa kỷ luật. Tái phạm là trường hợp người lao động lặp lại hành vi vi phạm đã bị xử lý kỷ luật mà chưa được xóa kỷ luật;
4. Người lao động tự ý bỏ việc 05 ngày cộng dồn trong thời hạn 30 ngày hoặc 20 ngày cộng dồn trong thời hạn 365 ngày tính từ ngày đầu tiên tự ý bỏ việc mà không có lý do chính đáng.
Trường hợp được coi là có lý do chính đáng bao gồm thiên tai, hỏa hoạn, bản thân, thân nhân bị ốm có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền và trường hợp khác được quy định trong nội quy lao động.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được tư vấn luật về lao động và việc làm.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN