English
中文 (中国)
(Việt Nam) Trong giới lao động, có rất nhiều trường hợp mà không hề có hợp đồng lao động chính thức nào giữa người sử dụng lao động và người lao động. Điều này xảy ra trong nhiều trường hợp, ví dụ, khi người lao động đang làm công việc bán thời gian, trong thời gian thử việc, hợp đồng làm việc tự do, làm việc bất hợp pháp ở nước ngoài và/hoặc trong các trường hợp mà người sử dụng lao động không muốn chi trả lương, quyền và lợi ích chính đáng của người lao động. Vậy, sự khác biệt giữa các quan hệ lao động ‘miệng’ này với hợp đồng lao động chính thức ở Việt Nam là gì?
Trước hết, thuật ngữ ‘miệng’ ở đây có nghĩa là bất cứ điều gì không được quy định chặt chẽ trong một văn bản, được chấp thuận và ký kết bởi các bên liên quan. Nó không chỉ là định nghĩa cơ bản của hợp đồng miệng là việc thỏa thuận thông qua truyền miệng giữa các bên.
Quan hệ lao động ‘miệng’ thực chất có thể là hợp đồng miệng, hoặc một số thỏa thuận không chính thức của hai bên như giấy viết tay, tin nhắn qua Zalo, Facebook,…
Trên thực tế, hầu hết các quan hệ lao động ‘miệng’ đều vô nghĩa vì đó chỉ là những lời nói hoặc văn bản không chính thức giữa các bên mà không có bằng chứng xác thực cho thấy đã có những thỏa thuận như vậy.
Theo đó, khi một bên muốn, họ có thể từ chối rằng thỏa thuận đó đã từng tồn tại và bên từ chối thường là người sử dụng lao động, tước bỏ quyền và lợi ích của người lao động.
Do đó, khi tham gia thị trường lao động, tốt nhất người lao động nên giữ một bản sao của hợp đồng lao động ở một nơi an toàn để có tài liệu xác minh nếu phát sinh mâu thuẫn.
Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là nếu chỉ có quan hệ ‘miệng’ hoặc một số hình thức thỏa thuận làm việc khác, người lao động sẽ tự động mất quyền và lợi ích của mình.
Điều này là do ngay cả khi người sử dụng lao động chỉ thỏa thuận mà không ký hợp đồng lao động, tòa án vẫn có thể coi thỏa thuận đó là hợp đồng lao động nếu nó đáp ứng một số yêu cầu cụ thể.
Khả năng thực thi của các thỏa thuận lao động không chính thức
Ở Việt Nam, mối quan hệ giữa người lao động và người sử dụng lao động rất phức tạp, bởi lẽ các mối quan hệ này có thể không hoàn toàn dựa trên hợp đồng lao động cụ thể.
Theo quy định tại Khoản 1, Điều 13, Bộ luật Lao động 2019, trong trường hợp hai bên thỏa thuận bằng văn bản có tên khác thì cũng được coi là hợp đồng lao động nếu trong đó có thỏa thuận về việc làm được trả lương, quản lý, giám sát bởi một bên.
Trong xã hội Việt Nam hiện nay, nhiều người sử dụng lao động sẽ né tránh việc ký hợp đồng lao động với người lao động để tiết kiệm nhiều chi phí cho người sử dụng lao động như không phải đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp,… Điều này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến quyền lợi chính đáng của người lao động. Tuy nhiên, điều còn nguy hiểm hơn cả là nó còn gây mất an sinh xã hội, tăng gánh nặng ngân sách,… bởi lẽ những người lao động này không trực tiếp đóng góp cho đất nước nhưng vẫn được hưởng nhiều quyền lợi của xã hội.
Dẫu vậy, với quy định mới tại Khoản 1 Điều 13 Bộ luật Lao động 2019, dù hợp đồng lao động không được ký kết mà chỉ được thỏa thuận bằng các hình thức khác thì nếu xảy ra tranh chấp, Tòa án hoàn toàn có thể xem xét và quyết định việc thỏa thuận giữa các bên là hợp đồng lao động nếu thỏa thuận đó đảm bảo các yếu tố của hợp đồng lao động theo quy định của pháp luật.
Điều kiện hình thành hợp đồng lao động ở Việt Nam
Nếu trước đây, hai bên tham gia quan hệ lao động bắt buộc phải giao kết một văn bản gọi là hợp đồng lao động thì nay với quy định tại Khoản 1 Điều 13 Bộ luật Lao động 2019, dù là loại hợp đồng nào nếu đáp ứng đủ 3 điều kiện sau thì sẽ được coi là hợp đồng lao động, cụ thể:
- Thỏa thuận về việc làm giữa người sử dụng lao động và người lao động;
- Nội dung trả công, trả lương theo công việc;
- Nội dung quản lý, điều hành và giám sát của một bên.
Tóm lại, mặc dù thỏa thuận miệng không phải là hợp đồng lao động nhưng nếu thỏa mãn các điều kiện quy định thì nó vẫn có hiệu lực thi hành cần thiết để giải quyết tranh chấp lao động giữa các bên.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được tư vấn luật về lao động và việc làm.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
|
***Dịch Vụ pháp lý khác của Công ty luật ASL LAW*** |
||
|
|
||
|
|
||
|
Tư vấn đầu tư tại Việt Nam cho doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh tai Việt Nam |
|
|
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
