English
中文 (中国)
Hộ kinh doanh cá thể là cá nhân hoặc hộ gia đình được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh để tiến hành các hoạt động kinh doanh, thường với quy mô nhỏ và thiếu tính tổ chức hơn so với các loại hình công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần. Trên thực tế, hộ kinh doanh không phải một loại hình doanh nghiệp dù có nhiều đặc điểm tương đồng với doanh nghiệp tư nhân. Trong khoảng 20 năm nay, đối tượng chủ hộ kinh doanh cá thể đã bị Bảo hiểm xã hội tại nhiều địa phương thu bảo hiểm xã hội, coi là một đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Việc này đã tạo nên nhiều bức xúc trong dư luận và mới đây, phiên họp tháng 5 năm 2023 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề cập đến vấn đề này.
Theo hướng dẫn tại Công văn số 4253/LĐTBXH-bảo hiểm xã hội ngày 4 tháng 10 năm 2019 của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội về thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động, chính sách bảo hiểm xã hội bắt buộc đối với người lao động nói chung được thực hiện theo quy định của pháp luật theo từng thời kỳ.
Tuy nhiên, dù trong thời kỳ nào thì Luật Bảo hiểm xã hội 2006 và Luật Bảo hiểm xã hội 2014 đều không có quy định về việc chủ hộ kinh doanh cá thể là đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Trong các đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc tại cả hai phiên bản Luật Bảo hiểm xã hội đều không có quy định rằng chủ hộ kinh doanh cá thể là một đối tượng tham gia.
Ngoài ra, các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật bảo hiểm xã hội cũng không quy định chủ hộ kinh doanh cá thể thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Cần lưu ý rằng chủ hộ kinh doanh cá thể và người lao động làm việc tại hộ kinh doanh cá thể là hai đối tượng khác nhau. Trong đó, nếu người lao động làm việc tại hộ kinh doanh cá thể thì sẽ thuộc đối tượng đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Đối với tình trạng này, chủ hộ kinh doanh cá thể phối hợp với người lao động lập hồ sơ đăng ký tham gia, đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc gửi cơ quan bảo hiểm xã hội.
Sự sai sót của Bảo hiểm xã hội Việt Nam trong 20 năm
Theo số liệu của bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố đến thời điểm tháng 9 năm 2016, toàn nước đã có 4.240 chủ hộ kinh doanh cá thể tại 54 địa phương khác nhau đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Theo đó, dù không có quy định bắt buộc phải đóng nhưng vì nhầm lẫn, các cơ quan bảo hiểm xã hội cấp tỉnh vẫn yêu cầu chủ hộ kinh doanh cá thể phải đóng bảo hiểm xã hội, coi họ là một đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc.
Nhìn với góc độ khách quan thì điều này không khác việc yêu cầu chủ hộ kinh doanh đóng một khoản tiền lớn mỗi tháng dù quy định pháp luật không có điều khoản nào như vậy.
Đối với một vài chủ hộ, điều quan trọng hơn cả không phải là họ không muốn tham gia chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc mà vì các cơ quan bảo hiểm xã hội thu nhầm nhưng không giải quyết chế độ cho họ. Vì không phải một đối tượng tham gia bảo hiểm bắt buộc theo luật nên họ không được tính thời gian hưởng chế độ, qua đó không được tiếp cận đến lương hưu hay các khoản tiền hỗ trợ khác như trợ cấp thất nghiệp, trợ cấp tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp, trợ cấp thai sản,…
Trong gần 20 năm qua, đã có nhiều trường hợp chủ hộ kinh doanh cá thể nộp đơn khiếu nại, thậm chí khởi kiện bảo hiểm xã hội cấp tỉnh ra Tòa án để đòi lại quyền lợi nhưng vẫn không giải quyết được vấn đề. Tình trạng thu bảo hiểm sai luật vẫn tiếp diễn cho đến hiện tại.
Theo đó, nhiều đại biểu tại Phiên họp tại Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội và Bảo hiểm Xã hội Việt Nam rà soát giải quyết việc thực hiện bảo hiểm xã hội bắt buộc với chủ hộ kinh doanh cá thể trên phạm vi toàn quốc, đền bù quyền lợi cho họ xứng đáng với mức sai phạm và chịu trách nhiệm, giải quyết dứt điểm tình trạng thực hiện sai luật, tránh các trường hợp sai lầm nghiêm trọng hơn trong tương lai.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được tư vấn luật về lao động và việc làm.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
