English
中文 (中国)
Có rất nhiều điểm tương đồng giữa hai hiệp định Thương mại Tự do Anh – Việt (UKVFTA) và Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA). Tuy nhiên, điểm khác biệt, điểm giống nhau giữa 2 hiệp định là gì? Ngoài ra, đứng từ góc nhìn của Việt Nam, hiệp định nào có lợi hơn, có lợi như thế nào?
UKVFTA – EVFTA: Điểm khác biệt và điểm giống nhau là gì?
Trong 14 lĩnh vực của UKVFTA, Vương quốc Anh cho phép Việt Nam xuất khẩu với thuế suất 0% với một hạn ngạch nhất định các sản phẩm: lòng đỏ trứng và thịt gia cầm, tỏi, ngô ngọt, gạo xay, tinh bột sắn, cá ngừ, surimi (thanh cua – chả cá ), đường và các sản phẩm có chứa nhiều đường, nấm, etanol, mannitol, sorbitol, dextrin, và các loại tinh bột biến tính khác.
Trong lĩnh vực dịch vụ ngân hàng, Việt Nam đã đồng ý thỏa thuận cho phép các tổ chức tín dụng của Anh tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài lên 49% vốn điều lệ tại một ngân hàng thương mại cổ phần tại Việt Nam. Tương tự như EVFTA, cam kết này chỉ có hiệu lực trong 5 năm (sau đó Việt Nam sẽ không bị ràng buộc bởi cam kết này) và không áp dụng đối với 4 ngân hàng TMCP có cổ phần kiểm soát của Chính phủ là BIDV, VietinBank, Vietcombank, và Ngân hàng Agribank.
Ngoài ra, việc thực hiện cam kết trên sẽ phải tuân thủ đầy đủ các quy định về thủ tục mua bán và sáp nhập (M&A), cũng như các điều kiện an toàn và cạnh tranh, trong đó có giới hạn tỷ lệ sở hữu. Việt Nam cho phép các tổ chức tài chính EU mua tới 49% cổ phần tại 2 ngân hàng tư nhân trong nước trong khi Anh cho phép nâng tỷ lệ tương tự, thậm chí cao hơn đối với một ngân hàng (chủ yếu là HSBC và Standard Chartered Bank), nâng tỷ lệ nắm giữ lên kịch trần.
Theo EVFTA, một trong các bên ký kết có thể cung cấp trợ cấp khi cần thiết để đạt được mục tiêu chính sách công. Các Bên thừa nhận rằng một số khoản trợ cấp có khả năng làm sai lệch hoạt động bình thường của thị trường và làm suy yếu lợi ích của cơ chế tự do hóa thương mại. Về nguyên tắc, một bên không được trợ cấp cho các doanh nghiệp cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ nếu chúng có ảnh hưởng tiêu cực hoặc có khả năng ảnh hưởng đến cạnh tranh và thương mại nói chung.
Đối với UKVFTA, chính sách của hiệp định này lại ít khoan dung hơn, theo đó: “Về nguyên tắc, một bên không được trợ cấp cho các doanh nghiệp cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ, nếu chúng có tác động tiêu cực hoặc có khả năng ảnh hưởng tiêu cực đến thương mại giữa hai bên”.
Trong một số lĩnh vực, EVFTA cụ thể hơn UKVFTA. Ví dụ, có một số lưu ý về trái cây và rau quả theo thuế quan thông thường được nêu trong Quy định thực hiện của Ủy ban Châu Âu và các hành vi kế thừa, đưa ra các quy tắc chi tiết. Ràng buộc Việt Nam với các quy định cụ thể hơn là một chiến lược rõ ràng của UKVFTA nhằm đảm bảo các sản phẩm chất lượng cao và ngăn chặn các sản phẩm kém chất lượng xâm nhập vào thị trường Anh.
Một nước Anh toàn cầu hóa
Sau quyết định rời Liên minh châu Âu, Anh phải đối mặt với nhiều thách thức, cụ thể, đối tượng quan trọng nhất trong chính sách của EU hiện nay là làm thế nào để quản lý quan hệ thương mại với các nước trước đây được hưởng lợi từ các hiệp định thương mại của EU. Là một khối thương mại khổng lồ với 27 quốc gia châu Âu, về chính sách thương mại, EU là một nhân tố mạnh trên thị trường có thể khẳng định lợi ích của mình một cách mạnh mẽ.
Tất nhiên, một quốc gia quy mô trung bình như Anh không có quyền lực này. Vì vậy, Anh phải đưa ra những “nhượng bộ” mà một gã khổng lồ như EU không cần thực hiện. Tuy nhiên, quy mô khổng lồ của EU cũng đồng nghĩa là lợi ích cá nhân của mỗi quốc gia phải được tính đến và đôi khi, lợi ích xung đột của các quốc gia thành viên cũng phải được tính đến. Do đó, các quá trình ra quyết định đôi khi bị kéo dài, như có thể thấy trong các cuộc đàm phán kéo dài hàng thập kỷ về EVFTA.
Anh có lợi thế là rất nhanh nhẹn và chuyên nghiệp. Điều này có nghĩa là các FTA có thể được đưa ra một cách nhanh chóng và linh hoạt hơn nhiều. Ngoài ra, các hiệp định hiện hành như EVFTA đã rất toàn diện và đáp ứng được xã hội hiện đại bây giờ nên nó có thể được sử dụng như một khuôn mẫu để soạn ra các hiệp định tiếp theo.
“Toàn cầu hóa nước Anh” là mục tiêu chính sách đối ngoại hậu Brexit của Chính phủ Anh. Chính sách này đã được Thủ tướng Theresa May (nhiệm kỳ 2016-2019) vạch ra trong bài phát biểu quan trọng đầu tiên trên cương vị Thủ tướng tại hội nghị của Đảng Bảo thủ. Điều này báo hiệu rằng Vương quốc Anh sẽ không hướng nội sau Brexit, mà ngược lại, họ sẽ có tầm nhìn toàn cầu, vượt ra ngoài lãnh thổ châu Âu.
Như đã nêu trong thỏa thuận chung giữa Việt Nam và Vương quốc Anh vào tháng 12 năm 2020, UKVFTA “cũng là một bước tiến quan trọng để Vương quốc Anh tham gia Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương – CPTPP”. UKVFTA do đó chỉ là một phần trong bức tranh toàn cầu của nước Anh, nhưng hiệp định là một hiệp định cơ bản thiết yếu của chính sách thương mại tự do của Vương quốc Anh thời hậu Brexit. Trong tương lai, các chính sách của Anh có lấy hiệp định này làm khuôn mẫu và điều chỉnh chính sách của họ cho phù hợp.
Từ góc nhìn của Việt Nam
Đối với Việt Nam, để định vị lại đất nước sau đại dịch Covid-19, cả EVFTA và UKVFTA đều là những nhân tố quan trọng trên con đường phục hồi kinh tế. Sau đại dịch làm rung chuyển nền kinh tế toàn cầu, Việt Nam đã tận dụng cơ hội để khẳng định vị thế của mình nhờ việc kiểm soát đại dịch hiệu quả. Ngoài hai hiệp định thương mại tự do nói trên, Việt Nam đã có nhiều bước tiến khác, đặc biệt thể hiện rõ trong những thay đổi của Luật Đầu tư mới.
Mục tiêu của Việt Nam trong việc tái định vị nền kinh tế không phải là đạt được đường cong phục hồi kinh tế “hình chữ V” như nhiều nước khác hy vọng. Đúng hơn, nó nằm ở “sự phục hồi căn bậc hai”, nghĩa là không chỉ đạt được mức trước khủng hoảng mà còn vượt qua để tiếp tục phát triển lên mức cao hơn. Những nỗ lực của Việt Nam sẽ thành công rực rỡ, và hầu hết các nhà phân tích quốc tế đều đánh giá lạc quan về triển vọng của Việt Nam.
EVFTA, UKVFTA đại diện cho nền chính trị tự do và cởi mở của Việt Nam và những hiệp định này là những yếu tố quan trọng đối với Việt Nam – đặc biệt là cùng với Luật Đầu tư mới và Hiệp định Bảo hộ Đầu tư Việt Nam – EU (EVIPA). Tất cả những thay đổi này sẽ biến Việt Nam trở thành điểm đến hấp dẫn hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài.
Ý kiến của chuyên gia về 2 hiệp định đối với tương lai của thị trường Việt Nam
Nguyễn Cảnh Cường – Tham tán thương mại Việt Nam tại Vương quốc Anh đã bám sát tiến trình đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU và Hiệp định Thương mại tự do Anh – Việt và cho rằng các cam kết giảm thuế nhập khẩu theo lộ trình trong EVFTA và UKVFTA là như nhau. Tuy nhiên, cam kết miễn hạn ngạch của Vương quốc Anh đối với 12 mặt hàng nông sản của Việt Nam khác với cam kết cùng loại của EU trong EVFTA. Đoàn đàm phán Việt Nam đã có nhiều nỗ lực và đạt được đột phá về hạn ngạch thuế quan đối với gạo thơm. Hạn ngạch thuế quan này sẽ giúp gạo Việt Nam có lợi thế cạnh tranh và mở rộng thị phần tại Anh trong thời gian tới. Ngoài ra, cam kết mở cửa thị trường dịch vụ của Việt Nam cho các doanh nghiệp Anh không hoàn toàn giống như trong EVFTA do thế mạnh và nhu cầu của các doanh nghiệp Anh tiếp cận thị trường Việt Nam không giống với EU. Nhìn chung, Việt Nam không có nhiều cam kết hơn trong UKVFTA so với EVFTA.
Tham tán Thương mại Nguyễn Cảnh Cường cho rằng, UKVFTA là món quà đúng lúc, đúng thời điểm và rất ý nghĩa của Chính phủ hai nước dành cho cộng đồng doanh nghiệp trong bối cảnh mùa đông năm 2020. Hiệp định này không chỉ xóa bỏ hàng rào thuế quan và phí thuế quan đối với thương mại giữa hai nước, mà nó còn là sự bảo đảm chắc chắn của Chính phủ giúp các doanh nghiệp tự tin lựa chọn thị trường, đối tác cho kế hoạch chiến lược đầu tư kinh doanh – sản xuất – phân phối của mình ở trong nước và các thị trường lân cận.
UKVFTA đã trở thành một trong những công cụ giúp Việt Nam tăng cường chính sách mở cửa và đưa Việt Nam hội nhập kinh tế quốc tế. Cùng với các FTA và chính sách công nghiệp hóa khác, UKVFTA sẽ giúp Việt Nam phát triển và hiện đại hóa nền kinh tế, tạo thêm nhiều việc làm mới, nâng cao thu nhập cho người lao động, thúc đẩy tiến bộ xã hội và bảo vệ môi trường.
Cuối cùng, ông Nguyễn Cảnh Cường cho rằng, để tận dụng các cơ hội do UKVFTA mang lại, các doanh nghiệp Việt Nam cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao nghiệp vụ. Các doanh nghiệp Anh sẽ có những điều chỉnh về thị trường và đối tác để tận dụng lợi thế của UKVFTA nếu và chỉ khi các doanh nghiệp Việt Nam đáp ứng được kỳ vọng về chuyên môn của họ.
Ông cho rằng, gần 100.000 sinh viên Việt Nam tốt nghiệp từ các trường đại học Vương quốc Anh là nguồn lực quý giá mà các doanh nghiệp Việt Nam không thể bỏ qua nếu muốn phát triển quan hệ hợp tác với Anh. Bên cạnh việc tìm hiểu luật pháp và phương thức kinh doanh tại Anh, các doanh nghiệp Việt Nam cũng cần tìm hiểu văn hóa kinh doanh tại Anh để tránh những hiểu lầm và chia rẽ không đáng có.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được hướng dẫn về luật doanh nghiệp, luật lao động, luật sở hữu trí tuệ.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
