English
中文 (中国)
(Bài viết đã được đăng tải trên website của Báo Đầu tư) Để người nước ngoài có thể làm việc tại Việt Nam, người sử dụng lao động và người lao động sẽ phải tuân thủ các quy định về việc cấp giấy phép lao động. Pháp luật Việt Nam đã có các quy định cụ thể về điều kiện làm việc, điều kiện tuyển dụng, sử dụng lao động người nước ngoài tại Việt Nam, cũng như các thủ tục cấp giấy phép lao động và các điều kiện liên quan khác.
Mặc dù các quy định trên đã góp phần quản lý chặt chẽ hoạt động tuyển dụng người nước ngoài, nhưng chúng cũng đã gây ra những trở ngại khiến Việt Nam khó thu hút lực lượng lao động chất lượng cao.
Các quy trình, thủ tục xin cấp giấy phép lao động cho người nước ngoài hiện nay chủ yếu được thực hiện theo Bộ luật Lao động 2019 và Nghị định số 152/2020/ND-CP.
Theo các quy định của pháp luật, quy trình xin giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại Việt Nam bao gồm nhiều bước. Đầu tiên, ít nhất 15 ngày làm việc trước ngày người lao động nước ngoài dự định bắt đầu làm việc cho người sử dụng lao động, người lao động phải nộp hồ sơ đến Sở Lao động – Thương binh và Xã hội nơi người lao động nước ngoài dự định đến làm việc.
Theo đó, các công ty hoặc người sử dụng lao động phải có được sự chấp thuận của cơ quan có thẩm quyền đối với vị trí người nước ngoài mà người sử dụng lao động tuyển dụng. Để làm được điều đó, người sử dụng lao động cần chứng minh được việc người lao động Việt Nam không đáp ứng được nhu cầu của người sử dụng lao động.
Tiếp theo, trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ khi nhận đủ hồ sơ, Sở sẽ cấp giấy phép lao động theo mẫu do Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội in và ban hành.
Sau khi được cấp giấy phép lao động, người sử dụng lao động và người lao động nước ngoài phải ký hợp đồng lao động bằng văn bản theo quy định của luật lao động Việt Nam trước ngày dự kiến làm việc cho người sử dụng lao động. Người sử dụng lao động phải gửi hợp đồng lao động đã ký theo yêu cầu đến sở, hợp đồng lao động này phải là bản chính hoặc bản sao có chứng thực.
Mặc dù pháp luật đã có quy định rõ ràng về quy trình cũng như các giấy tờ cần thiết khi nộp hồ sơ nhưng cả người sử dụng lao động và người lao động đều có thể gặp trở ngại trong quá trình trên. Thứ nhất, hồ sơ bao gồm nhiều giấy tờ cần được hợp pháp hóa lãnh sự, trong đó có giấy khám sức khỏe, phiếu lý lịch tư pháp do nước ngoài cấp và các giấy tờ chứng minh người lao động làm việc cho người sử dụng lao động nước ngoài.
Việc thực hiện quá trình hợp pháp hóa lãnh sự các loại giấy tờ này thường tốn kém và có thể mất nhiều thời gian, tùy thuộc vào pháp luật của từng quốc gia liên quan.
Thứ hai, vẫn còn nhiều khó khăn trong việc giải thích nhu cầu tuyển dụng người nước ngoài, bao gồm việc chứng minh nhu cầu, kế hoạch đào tạo, thông báo tuyển dụng, v.v. Cụ thể, người sử dụng lao động phải chứng minh việc đã tuyển dụng người lao động địa phương nhưng không đáp ứng được yêu cầu. Các cơ quan có thẩm quyền sẽ yêu cầu người sử dụng lao động có kế hoạch tuyển dụng, kế hoạch đào tạo phải chứng minh đã tuyển dụng người lao động trong nước và đào tạo họ vào một số vị trí nhất định trước khi tuyển dụng người nước ngoài.
Thứ ba, theo quy định của pháp luật, giấy phép lao động chỉ được gia hạn một lần với thời hạn tối đa là 2 năm. Như vậy, khi người lao động nước ngoài muốn tiếp tục làm việc tại Việt Nam (ngay cả khi làm cùng một công việc) phải chuẩn bị đầy đủ hồ sơ xin cấp giấy phép lao động mới sau lần gia hạn đầu tiên.
Vì vậy, nếu người lao động không còn lưu giữ hồ sơ cũ đã nộp cho cơ quan nhà nước trước đó thì sẽ phải làm lại hồ sơ. Điều này có thể gây khó khăn cho người lao động vì họ có thể không lấy được các giấy tờ này hoặc mất nhiều thời gian để thực hiện thủ tục hợp pháp hóa lãnh sự.
Thứ tư, mỗi giấy phép lao động đều cấp phép cho người lao động nước ngoài được làm việc tại một doanh nghiệp hoặc tổ chức. Hiện nay, pháp luật không hạn chế người lao động nước ngoài tham gia làm việc tại nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam cùng một lúc. Tuy nhiên, nếu người lao động không phải người Việt Nam chọn làm việc tại hai doanh nghiệp/tổ chức trở lên thì bắt buộc phải xin giấy phép lao động.
Mặc dù thời gian cấp giấy phép lao động là 5 ngày làm việc như đã đề cập, nhưng nhiều tổ chức và hiệp hội đã ghi nhận rằng một số công ty phải mất hơn 2 tháng để hoàn tất thủ tục và được cấp giấy phép.
Đối với những vấn đề trên, việc đơn giản hóa quy trình cấp giấy phép là rất cần thiết. Trước hết, pháp luật cần quy định rõ rằng người sử dụng lao động (trừ nhà thầu) trước khi tuyển dụng người lao động nước ngoài phải thông báo tuyển dụng lao động Việt Nam vào các vị trí dự kiến tuyển lao động nước ngoài trên Cổng Dịch vụ công ít nhất 15 ngày. Bằng việc quy định việc đăng thông báo tuyển dụng trên cổng thông tin quốc gia, người sử dụng lao động có thể nêu rõ các yếu tố cản trở việc tuyển dụng lao động Việt Nam của họ.
Ngoài ra, việc đơn giản hóa quy trình trên còn tạo điều kiện cho người lao động Việt Nam tiếp cận các cơ hội việc làm do các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp cung cấp. Hơn nữa, việc này cũng thúc đẩy tính minh bạch trong quá trình tuyển dụng lao động và tăng cường mối quan hệ giữa cung và cầu lao động.
Bên cạnh đó, các cơ quan có thẩm quyền cũng nên xem xét việc tăng thời hạn của giấy phép lao động để đáp ứng các nhu cầu của doanh nghiệp trong thời gian dài hơn và thống nhất các hợp đồng lao động ký với người lao động nước ngoài. Nếu người lao động nước ngoài có nhu cầu tiếp tục làm việc tại công ty thì khi làm thủ tục cấp giấy phép lao động mới, pháp luật Việt Nam có thể bỏ qua các thành phần hồ sơ mà người lao động đã nộp trước đó để chứng minh năng lực của mình. Qua đó, điều này có thể giúp đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính ở Việt Nam.
Cuối cùng, các quy định pháp luật có thể được sửa đổi để cho phép những người không phải là công dân Việt Nam làm việc tại nhiều địa điểm với chỉ 1 giấy phép. Cụ thể, đối với những người làm việc tại nhiều địa điểm trong một tỉnh, thành phố thì sẽ được Sở Lao động – Thương binh và Xã hội cấp giấy phép lao động. Đối với người nước ngoài làm việc tại nhiều địa điểm ở nhiều tỉnh, thành phố, giấy phép lao động sẽ do sở cấp.
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được hướng dẫn về luật doanh nghiệp, luật lao động, luật sở hữu trí tuệ, luật bất động sản.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
