3 lưu ý cho doanh nghiệp Việt Nam khi Việt Nam tham gia RCEP

Việc tham gia RCEP đem lại nhiều cơ hội cho nền kinh tế Việt Nam, tuy nhiên cũng đem đến không ít thách thức. Do đó, các doanh nghiệp cần lưu ý về những vấn đề như chiến lược, thực tiễn thương mại và pháp lý.

RCEP là hiệp định có quy mô

RCEP – Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực là hiệp định thương mại tự do có quy mô lớn nhất hiện nay mà Việt Nam tham gia. RCEP bảo phủ 30% dân số thế giới và chiếm 32% GDP toàn cầu. Tuy nhiên, hiện hiệp định này chưa có hiệu lực. Vào ngày 8/3 vừa qua, Trung Quốc đã phê chuẩn RCEP.

Mặc dù chưa có hiệu lực nhưng theo các chuyên gia, các doanh nghiệp cần có sự chuẩn bị từ bây giờ. Theo đó, các doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ về chiến lược để sẵn sàng tận dụng cơ hội và thích ứng các thách thức khi hiệp định có hiệu lực.

Ngày 25/3 vừa qua đã diễn ra hội thảo “Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và hàm ý chiến lược kinh doanh cho doanh nghiệp trong bối cảnh mới”. Tại đây, ông Huỳnh Minh Vũ, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ Hội nhập Quốc tế TP HCM (CIIS), đánh giá hiệp định mở ra nhiều cơ hội xuất khẩu, giúp Việt Nam kết nối tốt hơn chuỗi cung ứng toàn cầu so với các FTA khác

3 lưu ý cho doanh nghiệp khi Việt Nam tham gia RCEP

Ngoài môi trường thông thoáng, RCEP cũng đặt ra các quy tắc chặt chẽ và thách thức cho doanh nghiệp. Do đó, theo các chuyên gia, doanh nghiệp cần lưu ý một số khuyến nghị.

Thứ nhất về chiến lược, theo ông Nguyễn Anh Dương, Trưởng ban Nghiên cứu Tổng hợp, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), không nên tách rời RCEP với hiệp định khác, vì nó là một phần của tiến trình hội nhập. “Đừng nghĩ chỉ có ‘sống chết’ với hiệp định này mà bỏ qua nhiều cơ hội khác”. Ngoài ra, theo ông, doanh nghiệp nên rèn luyện để dần tiến lên các “sân chơi” phức tạp như CPTPP, EVFTA.

Bên cạnh đó, tiêu chuẩn hàng hóa của các nước ngày một nâng cao. Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải nỗ lực đáp ứng. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng cần nhanh chóng đăng ký sở hữu trí tuệ cho các tài sản trí tuệ của mình.

Thứ hai là về thực tiễn thương mại. Các quy định về quy tắc xuất xứ trong RCEP có một số điểm mới nhưng lại không quá khó cho doanh nghiệp khi thực thi. Do vậy, các doanh nghiệp chỉ cần tập trung tìm hiểu kỹ các điều khoản sẽ có nhiều cơ hội lớn trong giao thương. Điều này góp phần giúp tham gia sâu hơn vào các chuỗi cung ứng khu vực.

Cuối cùng là về mặt pháp lý. Các doanh nghiệp cần quan tâm hơn đến cơ chế giải quyết tranh chấp quy định tại Chương 19 của RCEP. Hiện Việt Nam đã tham gia 14 hiệp định. Các tranh chấp có thể phát sinh ở các hiệp định khác cũng sẽ tương tự ở RCEP.

Các chuyên gia lưu ý một số dạng tranh chấp phổ biến như: tranh chấp về xuất xứ hàng hoá (gian lận, giả mạo giấy chứng nhận xuất xứ từ nước xuất khẩu vào Việt Nam; gian lận, giả mạo chứng nhận xuất xứ VN, ghi nhãn xuất xứ Việt Nam trước khi nhập vào Việt Nam…); tranh chấp hợp đồng (về các yếu tố như soạn thảo, giao kết, giải thích, thực hiện, số lượng, chất lượng, giá – phương thức thanh toán, thời gian – địa điểm – phương thức giao hàng, luật áp dụng, phương thức giải quyết tranh chấp…) và tranh chấp về đầu tư.

Những tranh chấp này vốn đã tồn lại, nhưng đặt trong bối cảnh RCEP, chuyên gia dự đoán các tranh chấp này sẽ có xu hướng tăng. Do đó, nếu không thận trọng, các tranh chấp nhỏ sẽ dẫn đến các tranh chấp lớn hơn, phức tạp hơn.