English
中文 (中国)
日本語
(Bài viết được đăng tải trên Báo đầu tư) Hoạt động kiếm doanh thu từ các buổi phát trực tiếp đang ngày càng trở nên phổ biến trên các nền tảng thương mại điện tử. Tuy nhiên, hoạt động này cũng đặt ra những vấn đề liên quan đến việc kê khai và xác định thuế. Theo đó, Luật sư cấp cao của ASL Law – bà Nguyễn Thị Thúy Chung đã có buổi đối thoại với Báo đầu tư về việc đánh thuế các buổi phát trực tiếp và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trên nền tảng thương mại điện tử.
Những trở ngại đang hiện hữu đối với hoạt động thu thuế trên sàn thương mại điện tử ở Việt Nam là gì?
Hiện nay, việc quản lý thuế liên quan đến hoạt động bán hàng trên các sàn thương mại điện tử đang gặp rất nhiều thách thức. Theo quy định, việc quản lý thuế hiện được thực hiện theo cơ chế tự kê khai, tự nộp. Do đó, người nộp thuế, đặc biệt là các cá nhân kinh doanh thông qua mạng xã hội vẫn còn chưa tự giác đăng ký kinh doanh vì mục đích tính thuế. Nhiều cá nhân, hộ kinh doanh trực tuyến thực hiện giao dịch bằng hình thức thanh toán bằng tiền mặt qua chủ cửa hàng. Nếu thanh toán qua ngân hàng, họ thường sử dụng tài khoản ngân hàng chưa được đăng ký với cơ quan thuế.
Bên cạnh đó, một số cá nhân kinh doanh không có địa điểm cố định để giao dịch với khách hàng mà chỉ dựa vào điện thoại hoặc các tài khoản mạng xã hội như Facebook, Zalo mà chủ yếu giao hàng trực tiếp và thu tiền mặt. Do đó, cơ quan thuế thường thiếu thông tin đầy đủ về những cá nhân này để mời họ tham dự các cuộc họp liên quan đến công việc hoặc xác định nghĩa vụ thuế của họ. Việc xác định doanh thu thực tế sau các phiên livestream thường gặp khó khăn do thiếu tài liệu xác thực.
Kinh nghiệm quản lý, kê khai thuế bán hàng trên sàn thương mại điện tử ở các quốc gia trên thế giới
Tại Đức và Pháp, các công cụ tìm kiếm thông minh đã được phát triển để xác định những người kinh doanh trực tuyến nhưng không khai báo, nộp thuế.
Xpider là công cụ được sử dụng để phát hiện các trang web thương mại điện tử của các tổ chức và cá nhân tại Đức, từ đó xác định các hoạt động không tuân thủ các quy định về thuế và lưu trữ thông tin phục vụ thanh tra thuế. Trong khi đó, Pháp sử dụng các công cụ như Copernic Agent, Metacrawler để tìm kiếm và thu thập thông tin từ các trang web và cơ sở dữ liệu về thuế cho việc kiểm tra.
Việt Nam cũng đã triển khai hệ thống quản lý thuế tập trung trên toàn quốc. Khác với hệ thống ở Pháp và Đức, hệ thống quản lý thuế của Việt Nam có nhiều chức năng, bao gồm tích hợp đăng ký thuế, quản lý hồ sơ, xử lý kê khai và quyết toán thuế, kế toán thuế nội địa, quản lý nợ, báo cáo phân tích và đánh giá.
Hiện nay, các doanh nghiệp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ tại Việt Nam phải phát hành hóa đơn điện tử cho người mua, trừ trường hợp hàng hóa được điều chuyển nội bộ để tiếp tục sản xuất. Đối với cá nhân, hộ kinh doanh, việc xuất hóa đơn chỉ bắt buộc khi áp dụng phương pháp kê khai định kỳ để tính thuế.
Bên cạnh đó, cá nhân, doanh nghiệp bán hàng trên các sàn thương mại điện tử tại Trung Quốc đều phải phát hành hóa đơn giấy, hóa đơn điện tử hoặc các chứng từ dịch vụ khác để xác thực giao dịch.
Cả Việt Nam và Trung Quốc đều có quy định bắt buộc sử dụng hệ thống khai thuế điện tử thông qua trang web của cơ quan thuế. Trong khi cả hai quốc gia đều đã triển khai hệ thống điện tử thì hệ thống của Trung Quốc lại phức tạp và toàn diện hơn. Trung Quốc yêu cầu tất cả doanh nghiệp, bất kể quy mô, phải xuất hóa đơn cho mọi giao dịch từ năm 1998. Ngược lại, Việt Nam chỉ mới bắt đầu triển khai hệ thống hóa đơn điện tử vào năm 2022 và vẫn đang trong quá trình hoàn thiện hệ thống này.
Làm thế nào để thu thuế hiệu quả, nhất là trong bối cảnh Tổng cục Thuế vừa có chỉ đạo các cục thuế địa phương tăng cường quản lý thuế thương mại điện tử?
Để đảm bảo thu thuế hiệu quả, ASL LAW xin đề xuất một số biện pháp như sau. Đầu tiên là yêu cầu các sàn thương mại điện tử phải khai thuế thay cho các cá nhân, tổ chức kinh doanh trên nền tảng này. Các cá nhân, tổ chức bán hàng trên sàn thương mại điện tử cũng nên lập hóa đơn điện tử cho người tiêu dùng đối với mọi đơn hàng.
Bên cạnh đó, cũng cần tăng cường hoạt động phổ biến thông tin, hướng dẫn cho người dân về các vấn đề thuế liên quan đến hoạt động thương mại điện tử. Điều này bao gồm vai trò của hóa đơn, đối tượng chịu thuế, thuế suất và hoạt động đăng ký. Ngoài ra, cơ quan thuế nên ban hành các văn bản chính thức giải quyết các mối quan ngại chung liên quan đến hoạt động thương mại điện tử.
Hơn nữa, cần khuyến khích thanh toán không dùng tiền mặt nhằm tăng cường tính minh bạch trong các giao dịch kinh tế, tạo điều kiện cho cơ quan thuế dễ dàng theo dõi, quản lý các nguồn thu. Việc thực hiện biện pháp này cần có sự hỗ trợ, hợp tác giữa các ngân hàng và cơ quan thuế. Sử dụng dữ liệu do ngân hàng cung cấp, cơ quan thuế có thể xác định cá nhân, tổ chức kinh doanh trực tuyến chưa kê khai, nộp thuế.
Ngoài ra, Việt Nam cũng cần triển khai các ứng dụng CNTT mới để tạo thuận lợi cho người tham gia hoạt động thương mại điện tử hoàn thành thủ tục thuế điện tử.
Sự phát triển nhanh chóng của lĩnh vực thương mại điện tử cũng dẫn đến sự gia tăng của hàng giả và hành vi vi phạm quyền sở hữu trí tuệ (IPR). Những điều này sẽ bị xử lý như thế nào theo pháp luật Việt Nam và người bán có thể bảo vệ quyền sở hữu của mình trên nền tảng thương mại điện tử như thế nào?
Sự phát triển nhanh chóng của lĩnh vực thương mại điện tử đã mang lại nhiều cơ hội kinh doanh nhưng cũng gây ra nhiều vấn đề liên quan đến hàng giả, hàng nhái và vi phạm quyền sở hữu trí tuệ.
Theo pháp luật Việt Nam, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm, những hành động này có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đối với hành vi sản xuất, bán hàng giả, người bán có thể bị phạt khoảng 400-850 USD đối với cá nhân và 850-1.600 USD đối với tổ chức.
Nếu nhà cung cấp nền tảng thương mại điện tử không có biện pháp xử lý đối với các hoạt động bất hợp pháp bị phát hiện hoặc báo cáo trên nền tảng của họ, họ có thể bị phạt 1.250-1.600 USD và có thể phải đối mặt với các hình phạt bổ sung cũng như các biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định của pháp luật.
Các hành vi vi phạm cũng có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017), trong đó có tội sản xuất, buôn bán hàng giả, trong đó có cả thực phẩm, phụ gia thực phẩm. Ngoài ra, người phạm tội có thể bị phạt tiền, phạt tù hoặc thậm chí tử hình và có thể bị cấm đảm nhiệm một số chức vụ hoặc ngành nghề nhất định hay bị tịch thu tài sản. Các pháp nhân có thể bị phạt tiền hoặc bị đình chỉ hoạt động, cấm kinh doanh và hạn chế huy động vốn.
Để tránh những hành vi trên và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ trên các sàn thương mại điện tử, người bán có thể thực hiện một số biện pháp như sử dụng nhãn hiệu đã được đăng ký. Nếu nhãn hiệu đang sử dụng chưa được đăng ký bảo hộ thì việc nộp đơn đăng ký lên Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam là rất quan trọng.
Người bán cũng cần thường xuyên theo dõi sản phẩm bán trên sàn thương mại điện tử để có thể kịp thời phát hiện hàng giả; báo cáo các hành vi vi phạm lên sàn thương mại điện tử; yêu cầu gỡ bỏ sản phẩm vi phạm hay khiếu nại đến cơ quan có thẩm quyền khi phát hiện hành vi vi phạm của bên khác.
Cuối cùng, các sàn thương mại điện tử cũng cần có chính sách chặt chẽ hơn trong việc xác định cửa hàng bán hàng chính hãng. Ví dụ: trong quy trình đăng ký cửa hàng chính thức, các nền tảng thương mại điện tử nên yêu cầu người bán, bên nhập khẩu hoặc nhà phân phối cung cấp hóa đơn mua hàng và giấy chứng nhận xuất xứ cho sản phẩm của họ.
***ASL Law là công ty luật độc lập và cung cấp đầy đủ dịch vụ được tín nhiệm cao của Việt Nam gồm các luật sư giàu kinh nghiệm và tài năng. ASL Law được Legal500, Asia Law, WTR và Asia Business Law Journal. xếp hạng là Công ty Luật hàng đầu tại Việt Nam. Có trụ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mục đích chính của ASL LAW là cung cấp lời tư vấn và giải pháp lý thiết thực, hiệu quả và hợp pháp nhất cho khách hàng trong nước và quốc tế. Nếu cần sự trợ giúp, Quý khách hàng có thể gửi email liên hệ tới [email protected].
Liên hệ với công ty luật ASL LAW để được hướng dẫn về luật doanh nghiệp, luật lao động, luật sở hữu trí tuệ, luật bất động sản:
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
