Những vấn đề còn tồn đọng trong các quy định liên quan đến ngành hậu cần

Được coi là một trung tâm hậu cần mới nổi của khu vực, Việt Nam vẫn có một số rào cản pháp lý ngăn cản các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào lĩnh vực đang phát triển nhanh chóng này.

Theo nghiên cứu mới công bố gần đây của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) về dịch vụ vận chuyển gói nhỏ và hậu cần (logistics)ở Việt Nam, có những trở ngại trong lĩnh vực này xuất phát từ các rào cản luật định, chẳng hạn như các quy định hạn chế. OECD nhận thấy rằng logistics nói chung được pháp luật coi là “lĩnh vực kinh doanh có điều kiện”, do đó đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) phải đáp ứng một số điều kiện nhất định và chịu những hạn chế cụ thể.

Ngoài ra, các nhà đầu tư nước ngoài phải được chấp thuận mua bán và sáp nhập (M&A) và đáp ứng một số yêu cầu về kiểm tra nhu cầu kinh tế, đạo đức, sức khỏe cộng đồng, v.v. Ngoài ra, người nước ngoài không được phép nắm giữ hơn 49% cổ phần trong một công ty.

Ruben Maximiano, chuyên gia cấp cao của OECD cho biết: “Trong 20 năm qua, Việt Nam đã chứng kiến số lượng ​​hoạt động M&A ngày càng tăng, với tốc độ tăng trưởng nhanh hơn so với các nền kinh tế ASEAN”. “Về đầu tư của các công ty nước ngoài, Việt Nam đã có những cải cách đáng kể để tự do hóa cơ chế FDI kể từ năm 1987. Mặc dù đã có những cải cách như vậy và tăng cường hoạt động M&A, các công ty nước ngoài vẫn phải đối mặt với những thách thức khi đầu tư vào Việt Nam.”

Maximiano chia sẻ rằng việc đưa ngành hậu cần vào danh sách các ngành kinh doanh có điều kiện sẽ ảnh hưởng đến các hoạt động hậu cần đa dạng như dịch vụ vận tải đường biển, xếp dỡ container, dịch vụ môi giới vận tải hàng hóa, dịch vụ vận tải hàng hóa đường thủy nội địa và dịch vụ vận tải đường bộ.

Mức độ hạn chế về quy định đối với FDI trong ngành giao thông vận tải Việt Nam cao hơn so với một số nước ASEAN cũng được phản ánh trong Chỉ số hạn chế về quy định đối với FDI của OECD, chỉ số đo lường các hạn chế theo luật định đối với FDI tại 69 quốc gia.

Để gỡ bỏ các rào cản hạn chế đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực logistics, OECD khuyến nghị loại trừ các hoạt động liên quan đến hậu cần ra khỏi danh sách các ngành kinh doanh có điều kiện. Điều này có thể được thực hiện bằng cách áp dụng các điều khoản đã được quy định trong luật pháp Việt Nam. Những quy định như vậy cho phép chính phủ xem xét các hoạt động đủ tiêu chuẩn là ngành kinh doanh có điều kiện, dựa trên các cân nhắc về kinh tế xã hội.

Những vấn đề liên quan đến ngành hậu cần

Hiện tại, vẫn còn nhiều thách thức đối với các công ty hậu cần nước ngoài để mở rộng kinh doanh tại Việt Nam. Ví dụ như các thủ tục hành chính kéo dài và sự chậm trễ trong việc thông quan làm tăng chi phí hoạt động.

Việc thành lập các công ty mới cũng phải tuân theo các điều kiện về quyền sở hữu và dịch vụ, với các dịch vụ được phân thành 16 loại rõ ràng, chẳng hạn như dịch vụ xếp dỡ hàng hóa, dịch vụ kho bãi và dịch vụ đại lý hàng hóa. Điều này sẽ kéo dài thủ tục giấy tờ cho các công ty, tập đoàn chủ yếu tập trung vào việc trở thành một nhà cung cấp chuỗi cung ứng đầu cuối và các giải pháp hậu cần tích hợp.

Trong báo cáo Kinh doanh năm 2020 của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam được xếp hạng 70 trong số 190 nền kinh tế, với những cải cách tập trung vào khả năng tiếp cận tín dụng và thuế. Việt Nam vẫn xếp hạng thấp về các khía cạnh khởi sự kinh doanh và nộp thuế, lần lượt xếp thứ 115 và 109. Hơn nữa, báo cáo cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải tiếp tục số hóa và hợp lý hóa các quy trình hành chính để thúc đẩy môi trường kinh doanh của đất nước.

Theo ước tính, lĩnh vực hậu cần của Việt Nam sẽ tiếp tục phát triển với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm ước tính là 13,6% cho đến năm 2023. Lĩnh vực này chủ yếu là vận tải hàng hóa bằng đường thủy, chiếm 48% tổng doanh thu hậu cần năm 2017, mặc dù vận tải hàng hóa vận tải bằng đường bộ cũng chiếm tỷ trọng lớn.

Việt Nam đã thông qua kế hoạch hành động phát triển dịch vụ hậu cần đến năm 2025, bao gồm các mục tiêu đầy tham vọng về cơ sở hạ tầng, chính sách, năng lực kinh doanh và nguồn nhân lực.