English
中文 (中国)
日本語
Hội thảo trực tuyến “Navigating litigation funding in the Asia-Pacific region” tập trung vào tài trợ kiện tụng, còn được gọi là tài trợ từ bên thứ ba (Third-party funding), một lĩnh vực đã phát triển đáng kể trong những năm gần đây. Trong khi cơ chế này được sử dụng rộng rãi tại các khu vực pháp lý như Úc và Singapore, nó vẫn bị hạn chế, chịu sự quản lý chặt chẽ hoặc chưa được đề cập tại một số quốc gia khác, chẳng hạn như Việt Nam. Việc hiểu rõ cơ chế và thực tiễn tài trợ kiện tụng là rất quan trọng đối với các chuyên gia pháp lý khi giải quyết tranh chấp xuyên biên giới hoặc quốc tế.
Diễn giả tham gia
Hội thảo có sự góp mặt của các chuyên gia đến từ Úc và Singapore, mang đến những góc nhìn đa chiều:
- Ông Chris Pagent (Đối tác tại Corrs Chambers Westgarth, Sydney, Úc);
- Bà Toh Jia Yi (Đối tác tại Allen & Gledhill LLP, Singapore);
- Ông Jacob Varghese (CEO của Maurice Blackburn Lawyers, Melbourne, Úc);
- Bà Kristen Smith (Giám đốc danh mục đầu tư và Quản lý đầu tư cấp cao tại Omni Bridgeway, Melbourne, Úc).
Khái niệm tài trợ kiện tụng và áp dụng tại Úc (Ông Chris Pagent)
Tổng quan về tài trợ kiện tụng
Tài trợ kiện tụng là thỏa thuận trong đó một bên thứ ba chịu trách nhiệm chi trả chi phí kiện tụng của nguyên đơn và bảo lãnh họ trong trường hợp phải thanh toán chi phí pháp lý cho bị đơn. Ban đầu, tài trợ kiện tụng chỉ giới hạn trong các vụ phá sản và mất khả năng thanh toán. Tuy nhiên, một phán quyết của Tòa án Tối cao Úc năm 2006 đã hợp pháp hóa hình thức này, giúp mở rộng phạm vi áp dụng đáng kể.
Các hình thức áp dụng hiện tại
Tài trợ kiện tụng được sử dụng rộng rãi trong các vụ kiện tập thể, tranh chấp sở hữu trí tuệ, tranh chấp xây dựng, trọng tài quốc tế, thi hành bản án và thu hồi tài sản. Đặc biệt, trong các vụ kiện tập thể, tài trợ kiện tụng chiếm tới 75% tổng số vụ mới trong năm 2018. Ngoài ra, không chỉ những nguyên đơn gặp khó khăn tài chính mà cả các tổ chức có tiềm lực tài chính mạnh cũng sử dụng tài trợ kiện tụng như một chiến lược pháp lý.
Cách thức hoạt động của các quỹ tài trợ
Các quỹ tài trợ đánh giá vụ kiện thông qua các công ty luật hoặc tự phát triển nội bộ. Các công ty luật khi tìm kiếm tài trợ phải nộp ngân sách chi tiết, và quỹ tài trợ có thể yêu cầu các báo cáo chuyên môn. Quyết định đầu tư thường được đưa ra bởi một hội đồng đầu tư. Nếu vụ kiện được chấp thuận, quỹ tài trợ sẽ mua bảo hiểm rủi ro chi phí bất lợi. Thỏa thuận tài trợ sẽ quy định mức hoa hồng của quỹ tài trợ, phụ thuộc vào giá trị thu hồi và thời gian kiện tụng.
Khung pháp lý tại Úc
Tại Úc, CFOs (Common Fund Orders) cho phép quỹ tài trợ nhận một phần lợi nhuận từ tất cả thành viên trong nhóm kiện tụng, ngay cả khi họ không có thỏa thuận trực tiếp với quỹ tài trợ. Hiện nay, Tòa án Tối cao Úc đang xem xét tính hợp pháp của các CFOs. Nếu CFOs bị bác bỏ, lợi nhuận của các quỹ tài trợ có thể giảm, ảnh hưởng đến ngành tài trợ kiện tụng và làm giảm số lượng vụ kiện tập thể được tài trợ – điều mà các bị đơn doanh nghiệp có thể ủng hộ.
Khung tài trợ kiện tụng tại Singapore (Bà Toh Jia Yi)
Tổng quan về tài trợ kiện tụng tại Singapore
Luật pháp Singapore chỉ cho phép tài trợ từ bên thứ ba trong các vụ trọng tài và các vụ kiện tại Tòa án Thương mại Quốc tế Singapore (SICC), thường liên quan đến các tổ chức lớn. Theo quy định, chỉ các quỹ tài trợ chuyên nghiệp có vốn điều lệ hoặc tài sản quản lý tối thiểu 5 triệu SGD mới đủ điều kiện hoạt động. Điều này nhằm đảm bảo các bên tham gia được bảo vệ và nhận được tư vấn phù hợp.
Quy tắc đạo đức
Các luật sư tại Singapore phải tuân thủ Quy tắc Ứng xử Nghề nghiệp của Singapore, yêu cầu họ tiết lộ sự tồn tại của bất kỳ thỏa thuận tài trợ kiện tụng nào với tòa án hoặc trọng tài viên cũng như các bên liên quan. Điều này giúp tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu các rủi ro đạo đức.
Quy tắc tố tụng
Do tài trợ kiện tụng ngày càng phổ biến trong lĩnh vực trọng tài, các tổ chức trọng tài lớn đã ban hành các quy tắc để quản lý vấn đề này. Đáng chú ý, Quy tắc của Trung tâm Trọng tài Quốc tế Singapore (SIAC) 2025 có các điều khoản liên quan đến tài trợ kiện tụng:
- Trọng tài viên có quyền yêu cầu công khai thông tin về các thỏa thuận tài trợ kiện tụng, bao gồm lợi ích của quỹ tài trợ đối với kết quả vụ kiện và cam kết chi trả chi phí bất lợi.
- Trọng tài viên đảm bảo rằng thỏa thuận tài trợ không gây xung đột lợi ích với các thành viên hội đồng trọng tài.
Quy định tại Tòa án Thương mại Quốc tế Singapore
Khung pháp lý cũng được mở rộng để áp dụng cho các vụ kiện tại Tòa án Thương mại Quốc tế Singapore, nơi tòa án có quyền:
- Yêu cầu quỹ tài trợ cung cấp bảo đảm thanh toán chi phí cho bị đơn.
- Ban hành lệnh yêu cầu quỹ tài trợ thanh toán chi phí tố tụng.
Lợi ích và tác động
Sự hiện diện của tài trợ kiện tụng giúp tăng cường vị thế của Singapore như một trung tâm giải quyết tranh chấp quốc tế, đặc biệt trong lĩnh vực trọng tài. Tính minh bạch và các biện pháp bảo vệ góp phần củng cố niềm tin vào tính công bằng của hệ thống pháp lý.
Tài trợ kiện tụng tại Úc (Ông Jacob Varghese)
Những nhóm đối tượng hưởng lợi chính
Hai nhóm đối tượng chính thường xuyên sử dụng tài trợ kiện tụng là:
- Nguyên đơn trong các vụ kiện tập thể: Các vụ kiện này thường có nhiều nguyên đơn với mức bồi thường cá nhân nhỏ, trong khi bị đơn là các doanh nghiệp lớn với nguồn lực dồi dào. Tài trợ kiện tụng giúp các vụ kiện này có thể tiếp tục mà không bị cản trở bởi chi phí pháp lý cao.
- Người quản lý phá sản: Khi thanh lý một công ty, người quản lý phá sản có thể cần khởi kiện bên thứ ba nhưng không có nguồn lực tài chính. Tài trợ kiện tụng giúp họ theo đuổi các vụ kiện mà không làm cạn kiệt tài sản của chủ nợ.
Quy trình tiếp cận tài trợ kiện tụng
- Bước 1: Nguyên đơn hoặc luật sư liên hệ với quỹ tài trợ.
- Bước 2: Luật sư chuẩn bị phân tích vụ kiện, dự toán chi phí và ước tính mức bồi thường tiềm năng.
- Bước 3: Quỹ tài trợ tiến hành thẩm định kỹ lưỡng trước khi quyết định đầu tư.
Thách thức và biện pháp giảm thiểu rủi ro
- Xung đột lợi ích: Quỹ tài trợ có thể ưu tiên dàn xếp sớm để đảm bảo lợi nhuận. Việc thiết lập thỏa thuận minh bạch và đồng bộ lợi ích giữa các bên là rất quan trọng.
- Tranh chấp về chi phí: Chi phí kiện tụng có thể phát sinh ngoài dự kiến. Việc duy trì giao tiếp thường xuyên và cơ chế giải quyết tranh chấp giúp giảm thiểu rủi ro này.
Các yếu tố quan trọng và chỉ số tài chính (Ms. Kristen Smith)
Tài trợ kiện tụng là một cơ chế quan trọng giúp nguyên đơn theo đuổi các vụ kiện mà không phải chịu toàn bộ rủi ro tài chính. Các nhà tài trợ không chỉ đánh giá vụ kiện dựa trên cơ sở pháp lý mà còn xem xét tính khả thi về mặt thương mại để đảm bảo khoản đầu tư mang lại lợi nhuận đủ lớn.
Báo cáo này trình bày các yếu tố chính mà nhà tài trợ cân nhắc, các chỉ số tài chính liên quan và quy trình hợp tác giữa nhà tài trợ, khách hàng và luật sư.
Các yếu tố chính khi đánh giá một vụ kiện
Các nhà tài trợ kiện tụng áp dụng phương pháp đánh giá theo hướng đầu tư.
Những yếu tố quan trọng bao gồm:
- Sức mạnh của vụ kiện: Nhà tài trợ đánh giá cơ sở pháp lý của yêu cầu bồi thường, xem xét nguyên nhân khởi kiện, bằng chứng có sẵn và độ vững chắc của lập luận pháp lý. Bằng chứng tài liệu được ưu tiên hơn lời khai vì tính đáng tin cậy của nó.
- Giá trị kỳ vọng của yêu cầu bồi thường: Khoản bồi thường yêu cầu phải đủ lớn để biện minh cho chi phí kiện tụng và đảm bảo lợi nhuận khả thi. Nhà tài trợ thường ưu tiên các vụ kiện mà khoản thu hồi tiềm năng ít nhất gấp mười lần chi phí kiện tụng.
- Khả năng thực thi và thu hồi: Một vụ kiện mạnh mẽ sẽ vô nghĩa nếu bị đơn không có khả năng thanh toán. Nhà tài trợ phân tích tài sản của bị đơn để đảm bảo khả năng thi hành án thành công.
- Nhu cầu tài trợ: Nguyên đơn có thể cần tài trợ toàn bộ hoặc một phần, bao gồm phí pháp lý, chi phí phát sinh và bảo hiểm rủi ro phí bất lợi. Nhà tài trợ đánh giá các nhu cầu này trước khi cam kết tài trợ.
- Đội ngũ pháp lý và sự hợp tác của khách hàng: Nhà tài trợ xem xét năng lực của đội ngũ luật sư và mức độ tham gia của nguyên đơn. Một nguyên đơn hợp tác và có tư duy thực tế về thương mại được ưu tiên để tránh những phức tạp không cần thiết.
- Thời gian vụ kiện: Các vụ kiện kéo dài có rủi ro cao hơn. Nhà tài trợ đánh giá các yếu tố tài phán, rào cản thủ tục và tiến trình tố tụng để xác định tính khả thi.
- Lợi nhuận thương mại: Vì các nhà tài trợ tố tụng hoạt động như nhà đầu tư, họ kỳ vọng mức lợi nhuận tương xứng với rủi ro. Lợi nhuận này có thể được cấu trúc dưới dạng bội số của số tiền thu hồi, phần trăm hoặc kết hợp cả hai.
- Đa dạng hóa rủi ro: Nhà tài trợ phân bổ đầu tư vào nhiều vụ kiện, ngành nghề và khu vực pháp lý khác nhau để cân bằng rủi ro kiện tụng và duy trì sự ổn định danh mục đầu tư.
Các chỉ số tài chính nhà tài trợ xem xét
Ngoài sức mạnh vụ kiện và tính khả thi thương mại, nhà tài trợ dựa vào các chỉ số tài chính cụ thể:
- Tỷ suất lợi nhuận đầu tư (ROI): Nhà tài trợ tìm kiếm mức lợi nhuận đủ để bù đắp rủi ro vốn. Các vụ kiện có rủi ro thấp sẽ có kỳ vọng lợi nhuận thấp hơn, trong khi các vụ kiện rủi ro cao đòi hỏi mức bồi thường đáng kể.
- Tỷ suất hoàn vốn nội bộ (IRR): IRR đo lường hiệu quả đầu tư theo thời gian. IRR cao cho thấy khả năng thu hồi vốn nhanh và lợi nhuận tốt hơn, trong khi các vụ kiện kéo dài làm giảm tính hấp dẫn đầu tư.
- Đánh giá ngân sách: Nhà tài trợ xem xét kỹ lưỡng ngân sách kiện tụng để đảm bảo tính thực tế và có phương án dự phòng. Ngân sách linh hoạt được ưu tiên để tránh phải đàm phán lại.
ASL Law là công ty luật độc lập và cung cấp đầy đủ dịch vụ được tín nhiệm cao của Việt Nam gồm các luật sư giàu kinh nghiệm và tài năng. ASL Law được Legal500, Asia Law, WTR và Asia Business Law Journal xếp hạng là Công ty Luật hàng đầu tại Việt Nam. Có trụ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mục đích chính của ASL LAW là cung cấp lời tư vấn và giải pháp lý thiết thực, hiệu quả và hợp pháp nhất cho khách hàng trong nước và quốc tế. Nếu cần sự trợ giúp, Quý khách hàng có thể gửi email liên hệ tới [email protected].
Liên hệ với công ty Luật ASL LAW để được tư vấn về tranh tụng và giải quyết tranh chấp.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
