English
中文 (中国)
Chiều 24/11, Diễn đàn Mua bán & Sáp nhập Doanh nghiệp (M&A) Việt Nam năm 2020 được tổ chức với chủ đề “Trỗi dậy trong trạng thái bình thường mới”. Diễn đàn M&A 2020 đưa ra nhiều góc nhìn về thị trường M&A Việt Nam trong năm qua và triển vọng trong năm tới.
Thay đổi pháp lý vào năm 2021
Trong phiên thảo luận đầu tiên của Diễn đàn, ông Phan Đức Hiếu – Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) đã đưa ra một điểm mới có thể hỗ trợ cho hoạt động M&A nói riêng và đầu tư nói chung. Trong đó có 3 đạo luật quan trọng thường có tác động trực tiếp đến mọi mặt. Đó là Luật Chứng khoán, Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp. Cả 3 đạo luật đều sẽ có hiệu lực từ ngày 1/1/2021. Trong các luật này, có 3 điểm đặc biệt quan trọng có ảnh hưởng tích cực đến M&A:
Luật Doanh nghiệp
Cụ thể, Luật Doanh nghiệp tăng cường sự bảo vệ và an toàn cho người mua. Ngôn ngữ của bộ luật nâng cao mức độ bảo vệ của “cổ đông” – người mua trong các thương vụ M&A. Ví dụ, khi muốn đề cử vào Hội đồng quản trị hoặc triệu tập họp Đại hội đồng cổ đông, cổ đông/nhóm cổ đông phải sở hữu từ 10% cổ phần trở lên trong thời gian ít nhất 6 tháng liên tục theo quy định hiện hành. Quy định này ngăn cản hoạt động mua bán và sáp nhập. Vì sau khi họ mua cổ phần, họ phải mất 6 tháng để bắt đầu tái cơ cấu và nâng cao hiệu quả của công ty.
Những điều bất hợp lý này sẽ được bãi bỏ trong Luật mới quy định tỷ lệ sở hữu 10% xuống 5% và bãi bỏ thời hạn quy định 6 tháng.
Luật chứng khoán và Luật đầu tư
Luật Đầu tư và Luật Chứng khoán có vướng mắc về điều kiện đầu tư nói chung và giới hạn tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài nói riêng.
Theo Luật Đầu tư, Chính phủ cam kết thực hiện nghiêm túc việc ban hành danh mục đầu tư theo nguyên tắc loại trừ. Bao gồm: Những ngành mà nhà đầu tư nước ngoài không được phép đầu tư, hạn chế đầu tư (Các quy định phải nêu rõ những hạn chế, hình thức, quyền, sở hữu…).
Để hỗ trợ điều đó, Nghị định hướng dẫn thi hành Luật Chứng khoán đã quy định rõ ràng về giới hạn sở hữu nước ngoài. Các quy định này đã có ở đây từ lâu, nhưng bây giờ nó mới trở nên rõ ràng hơn. Ví dụ, nó nêu rõ những điều cấm. Cái gì dựa trên điều ước quốc tế thì buộc phải tuân theo quy định của điều ước. Cái gì được quy định theo quy định của Việt Nam thì buộc phải tuân theo quy định của Việt Nam. Ông Hiếu nhấn mạnh: “Doanh nghiệp rất mong muốn có danh mục đầu tư rõ ràng”.
Cơ hội mua bán và sáp nhập
Bên cạnh đó, theo ông Hiếu, Luật Đầu tư mới cũng là cơ hội cho hoạt động M&A nói riêng. Có hai thay đổi chính. Thứ nhất, luật mới bổ sung lĩnh vực ưu đãi đầu tư, bao gồm lĩnh vực sản xuất hàng hóa cung cấp dịch vụ tham gia chuỗi giá trị của các ngành, hoặc lĩnh vực giáo dục được bổ sung thêm giáo dục đại học, lĩnh vực y tế được bổ sung thêm thiết bị y tế, …
Đặc biệt, lần đầu tiên ta có khái niệm gói ưu đãi đặc biệt cho từng loại dự án và chủ đầu tư. Trong đó, giới hạn ở 3 lĩnh vực đổi mới, nghiên cứu & phát triển và các ngành được ưu đãi đầu tư quy mô lớn. Ưu đãi đặc biệt là Chính phủ có thể quyết định mức ưu đãi lớn hơn bình thường.
Việc thay đổi chính sách sẽ có tác động tích cực đến hoạt động M&A và bảo vệ người mua.
Dòng vốn quốc tế hỗ trợ hoạt động M&A
Theo ông Nicolas Audier – Chủ tịch EuroCham, việc Hiệp định Thương mại tự do EVFTA được thông qua sẽ gián tiếp khiến cho các giao dịch M&A được thông qua. Các dự án từ Châu Âu đến Việt Nam sẽ bùng nổ trong dịp này. Ngoài ra, tại thị trường Việt Nam, có một nhân tố khác với nhiều tiềm năng cũng được dự kiến sẽ bùng nổ. Đó là lĩnh vực cơ sở hạ tầng, vốn trước đây đã bị đình trệ vì dịch bệnh. EVFTA sẽ bảo vệ các nhà đầu tư giữa các bên, giúp doanh nghiệp đạt được lợi ích qua lại, đầu tư gắn kết với nhau. Ông Nicolas đang kỳ vọng sẽ có những bước tiến mạnh mẽ từ những thương vụ như vậy.
Phiên thảo luận tiếp tục với chủ đề “Xu hướng M&A” của các nhà đầu tư Nhật Bản tại Đông Nam Á. Ông Masataka “Sam” Yoshida, Giám đốc Toàn cầu Dịch vụ Mua bán và Sáp nhập Xuyên Quốc gia, RECOF Corporation, Tổng Giám đốc RECOF Việt Nam chỉ ra nhiều bằng chứng cho thấy rằng dòng vốn M&A Nhật Bản đang quan tâm nhiều hơn đến thị trường Việt Nam.
Thị trường Nhật Bản suy giảm
Năm 2020, thị trường M&A nội địa Nhật Bản giảm 4% so với cùng kỳ năm ngoái do đại dịch Covid-19. Tuy nhiên, thị trường nội địa Nhật Bản đã thực sự chạm đáy vào tháng 5 và những tháng tiếp theo đang phục hồi tương tự như những năm trước. Hoạt động mua bán và sáp nhập ở nước ngoài giảm 33% so với cùng kỳ năm ngoái và đang phục hồi chậm lại, chủ yếu do các hạn chế về vấn đề nhập cảnh ở hầu hết các quốc gia.
Điều quan trọng là thị trường nội địa Nhật Bản đã thực sự chạm đáy vào tháng 5 và đang bắt đầu phục hồi. Do đó, đây cũng là xu hướng tương lai cho các giao dịch đầu tư ra nước ngoài khi các hạn chế về di chuyển ở hầu hết các quốc gia được dỡ bỏ.
Tác động của Covid-19 đối với thương vụ M&A
Trong cuộc thảo luận của mình, ông Warrick Cleine – Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc KPMG Việt Nam và Campuchia cho biết ông rất ấn tượng và lạc quan về các giao dịch M&A theo hình thức mới là sở hữu trực tiếp & gián tiếp, hoặc vốn chủ sở hữu.
Hiện nay, với tác động của dịch bệnh và căng thẳng thương mại, cùng với yếu tố quan trọng rằng Việt Nam đã chứng tỏ là một quốc gia có khả năng kiểm soát dịch bệnh, Việt Nam sẽ kéo được nhiều nhà đầu tư trở lại thị trường này để thực hiện các thương vụ M&A.
Ông Warrick chỉ ra rằng có một sự thay đổi rõ ràng so với thỏa thuận M&A. Tuy nhiên, một trở ngại lớn cản trở tiến trình M&A là các doanh nghiệp Việt Nam thường muốn giá rất cao. Ngược lại, các nhà đầu tư luôn muốn thực tế với giá thị trường. Do đó, trở ngại lớn nhất là vấn đề định giá cả hợp lí.
Theo ông Warrick, nhóm doanh nghiệp gia đình đang có những tín hiệu tích cực trên thị trường vốn tại Việt Nam. Giáo dục chế biến, chế tạo… Những ngành “có lợi cho người tiêu dùng” này được kỳ vọng sẽ phát triển mạnh mẽ.
Liên hệ với ASL LAW để được hướng dẫn về Mua bán và sáp nhập tại Việt Nam:
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
