Trong giao dịch dân sự và thương mại, hợp đồng đóng vai trò quan trọng trong việc xác lập, thay đổi hoặc chấm dứt quyền và nghĩa vụ giữa các bên. Tuy nhiên, để một hợp đồng có giá trị pháp lý, ngoài việc đáp ứng các điều kiện về nội dung và chủ thể, còn phải tuân thủ các yêu cầu về hình thức theo quy định pháp luật.
Tại Việt Nam, việc vi phạm quy định về hình thức có thể dẫn đến hậu quả pháp lý nghiêm trọng, trong đó có khả năng hợp đồng bị tuyên vô hiệu. Bài viết này sẽ phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam liên quan đến việc vô hiệu hợp đồng do vi phạm về hình thức, làm rõ các trường hợp cụ thể, hậu quả pháp lý cũng như thực tiễn áp dụng.
Quy định pháp luật về hình thức của hợp đồng
Theo Điều 119 Bộ luật Dân sự năm 2015, hợp đồng có thể được thể hiện bằng lời nói, bằng văn bản hoặc thông qua hành vi cụ thể thể hiện ý chí của các bên tham gia. Tùy vào tính chất của giao dịch, pháp luật có thể yêu cầu hợp đồng phải được lập bằng văn bản, công chứng, chứng thực hoặc đăng ký tại cơ quan có thẩm quyền.
Đối với một số hợp đồng quan trọng như hợp đồng mua bán tài sản (Điều 430 BLDS 2015), hợp đồng trao đổi tài sản (Điều 455 BLDS 2015) hay hợp đồng về quyền sử dụng đất (Điều 500 BLDS 2015), pháp luật yêu cầu phải lập thành văn bản và tuân thủ các thủ tục công chứng, chứng thực hoặc đăng ký theo quy định.
Ngoài ra, các giao dịch được thực hiện bằng phương tiện điện tử cũng được coi là hợp đồng bằng văn bản nếu đáp ứng đầy đủ điều kiện về hình thức theo quy định của Luật Giao dịch điện tử.
Khi nào hợp đồng vô hiệu do vi phạm về hình thức?
Theo khoản 1 Điều 407 BLDS 2015, hợp đồng vi phạm về hình thức có thể bị tuyên vô hiệu nếu pháp luật quy định bắt buộc phải lập thành văn bản mà các bên không tuân thủ.
Tuy nhiên, pháp luật cũng có một số ngoại lệ. Cụ thể, nếu hợp đồng vi phạm về hình thức nhưng các bên đã thực hiện ít nhất hai phần ba nghĩa vụ, thì theo yêu cầu của một bên, Tòa án có thể công nhận hiệu lực của hợp đồng (Điều 129 BLDS 2015).
Điều này đảm bảo quyền lợi của các bên trong trường hợp hợp đồng đã được thực hiện phần lớn nội dung ổn thỏa không có vấn đề nhưng thiếu hoặc có sai sót nhỏ về hình thức.
Hậu quả pháp lý khi hợp đồng bị vô hiệu do vi phạm về hình thức
Theo Điều 131 BLDS 2015, khi hợp đồng bị vô hiệu:
- Các bên khôi phục lại tình trạng ban đầu, hoàn trả cho nhau những gì đã nhận.
- Nếu không thể hoàn trả bằng hiện vật thì phải hoàn trả bằng giá trị tương đương.
- Bên có lỗi gây thiệt hại phải bồi thường cho bên bị thiệt hại.
- Nếu bên ngay tình đã thu hoa lợi, lợi tức, họ không phải hoàn trả phần lợi tức đó.
Những quy định này nhằm đảm bảo tính công bằng trong giao dịch và hạn chế thiệt hại không đáng có từ vô hiệu hợp đồng.
Kết luận
Hợp đồng vi phạm về hình thức có thể bị vô hiệu nếu không đáp ứng quy định pháp luật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu hợp đồng đã thực hiện phần lớn nghĩa vụ, Tòa án có thể xem xét công nhận hiệu lực. Do đó, các bên khi giao kết hợp đồng cần lưu ý tuân thủ đầy đủ quy định về hình thức để tránh rủi ro pháp lý.
ASL Law là công ty luật độc lập và cung cấp đầy đủ dịch vụ được tín nhiệm cao của Việt Nam gồm các luật sư giàu kinh nghiệm và tài năng. ASL Law được Legal500, Asia Law, WTR và Asia Business Law Journal xếp hạng là Công ty Luật hàng đầu tại Việt Nam. Có trụ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mục đích chính của ASL LAW là cung cấp lời tư vấn và giải pháp lý thiết thực, hiệu quả và hợp pháp nhất cho khách hàng trong nước và quốc tế. Nếu cần sự trợ giúp, Quý khách hàng có thể gửi email liên hệ tới [email protected].
Liên hệ với công ty Luật ASL LAW để được tư vấn về soạn thảo hợp đồng và rà soát hợp đồng.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN