English
中文 (中国)
日本語
Bắt đầu từ ngày 4 tháng 3, tất cả các mặt hàng nhôm và thép nhập khẩu vào Hoa Kỳ sẽ bị áp thuế 25%. Sự thay đổi đột ngột này đặt ra những thách thức lớn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam. Việt Nam hiện đang đứng thứ tư trong số các quốc gia cung cấp thép lớn nhất cho thị trường Mỹ, do đó chính sách này có thể gây ra những tác động nghiêm trọng, cả trực tiếp và gián tiếp, đối với ngành thép và nhôm của Việt Nam.
 |
| Đoàn Vũ Hoài Nam, Senior Associate, ASL LAW |
Chính quyền Hoa Kỳ cho rằng luật hiện hành trao cho Tổng thống quyền hạn rộng rãi để nhanh chóng áp dụng các biện pháp thuế quan mà không cần điều tra hoặc giám sát nhiều, nhằm phản ứng ngay lập tức trước các mối đe dọa sắp xảy ra. Với rất ít ràng buộc thủ tục theo Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp được ban hành từ năm 1977, Tổng thống Donald Trump có thể tuyên bố việc tăng thuế này như một phần của tình trạng khẩn cấp quốc gia.
Bên cạnh đó, trong nhiệm kỳ đầu, chính quyền Trump đã sử dụng Điều 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại để áp thuế đối với các sản phẩm như thép và nhôm — nhiều mức thuế trong số đó vẫn còn hiệu lực đến ngày nay. Điều 232 cho phép áp thuế sau khi Bộ Thương mại Hoa Kỳ kết luận rằng hàng nhập khẩu đang đe dọa đến an ninh quốc gia.
Theo dữ liệu từ Tổng cục Hải quan (trước đây), trong năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ đạt 112,5 tỷ USD, trong khi nhập khẩu đạt 10,5 tỷ USD. Trong tháng 1, số liệu từ Tổng cục Thống kê cho thấy tổng kim ngạch thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Hoa Kỳ đạt 11,1 tỷ USD, tương đương với cùng kỳ năm trước, phản ánh sự ổn định trong tỷ trọng xuất nhập khẩu giữa hai quốc gia.
Về xuất khẩu thép của Việt Nam sang Hoa Kỳ, dữ liệu từ Hải quan Hoa Kỳ cho thấy trong năm 2024, Việt Nam đã xuất khẩu khoảng 983 triệu USD thép và các sản phẩm từ thép sang thị trường này. Đối với các sản phẩm nhôm, con số tương ứng là khoảng 479 triệu USD.
Do khối lượng lớn hàng xuất khẩu nhôm và thép sang Hoa Kỳ, các doanh nghiệp sản xuất – xuất khẩu Việt Nam thường xuyên phải đối mặt với các cuộc điều tra phòng vệ thương mại từ phía Hoa Kỳ, thể hiện qua mức thuế 10% và 25% đang áp dụng đối với sản phẩm nhôm và thép theo Điều 232 — một biện pháp đã được Hoa Kỳ thực hiện từ năm 2018 đối với hầu hết các quốc gia.
Tính đến thời điểm hiện tại, Hoa Kỳ đã khởi xướng hơn 34 vụ điều tra phòng vệ thương mại đối với thép xuất khẩu từ Việt Nam, chiếm hơn một nửa tổng số vụ việc phòng vệ thương mại có liên quan đến Việt Nam. Riêng đối với sản phẩm nhôm, đã có hai vụ điều tra.
Theo số liệu thống kê gần đây của Phòng Thương mại Hoa Kỳ tại Việt Nam, có đến 81% doanh nghiệp Mỹ hoạt động tại Việt Nam lo ngại khả năng chính quyền Trump nhiệm kỳ hai sẽ áp đặt thuế quan. Ngoài ra, 92% doanh nghiệp sản xuất Mỹ tại Việt Nam bày tỏ quan ngại rằng các mức thuế có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng cạnh tranh. Hơn 85% doanh nghiệp được khảo sát tin rằng các mức thuế này sẽ làm giảm khối lượng thương mại, gây trở ngại cho quan hệ hợp tác lâu dài, và tác động tiêu cực đến nền kinh tế Việt Nam.
Những lo ngại này là có cơ sở, đặc biệt khi Tổng thống Trump đã công khai tái khẳng định chính sách “Nước Mỹ trên hết” trong nhiệm kỳ hai của mình. Tuy nhiên, việc nhìn nhận tình huống này là rủi ro hay cơ hội sẽ tùy thuộc vào từng doanh nghiệp Việt Nam.
Thứ nhất, với việc tăng thuế, các doanh nghiệp Việt sẽ phải cạnh tranh mà không còn nhiều lợi thế so với các nhà sản xuất thép và nhôm từ quốc gia khác. Đây là con dao hai lưỡi: có thể làm giảm lợi nhuận trong ngắn hạn, nhưng đồng thời tạo động lực để tinh gọn hoạt động.
Thứ hai, Hoa Kỳ có thể sẽ siết chặt kiểm tra về xuất xứ sản phẩm và tính hợp pháp của nguyên liệu. Nếu doanh nghiệp không chứng minh được nguồn gốc rõ ràng và hợp pháp, nguy cơ bị áp thêm thuế chống lẩn tránh là rất cao — đặc biệt là đối với hàng hóa nghi ngờ có nguồn gốc từ Trung Quốc, quốc gia vẫn đang căng thẳng thương mại với Mỹ.
Tuy nhiên, với kinh nghiệm từng ứng phó với các vụ kiện phòng vệ thương mại từ Hoa Kỳ — bao gồm chống bán phá giá, chống trợ cấp, và chống lẩn tránh — doanh nghiệp Việt Nam có lợi thế nhất định so với doanh nghiệp từ các quốc gia khác.
Thứ ba, các vấn đề liên quan đến hợp đồng và chuỗi cung ứng cũng sẽ là thách thức. Các đối tác Mỹ có thể hoãn hoặc hủy đơn hàng do lo ngại về chính sách. Trong những tình huống nghiêm trọng, các biện pháp tương tự trừng phạt hoặc hành động trả đũa từ các đối tác thương mại khác cũng có thể xảy ra. Điều này có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng và buộc doanh nghiệp phải tìm thị trường thay thế.
Nếu mức thuế cao hơn dự kiến được áp dụng, các tranh chấp về điều khoản hợp đồng có thể phát sinh, dẫn đến hệ quả tài chính và pháp lý cho các nhà xuất khẩu Việt Nam. Do đó, doanh nghiệp cần hợp tác chặt chẽ với cố vấn pháp lý trong toàn bộ quá trình hoạt động để giảm thiểu rủi ro.
Bất chấp những khó khăn và bất định phía trước, niềm tin vào thị trường Việt Nam vẫn rất lớn. Theo khảo sát, có đến 94% doanh nghiệp và 98% doanh nghiệp sản xuất tại Việt Nam vẫn tin tưởng vào tiềm năng của Việt Nam nhờ vào cơ sở hạ tầng phát triển, lực lượng lao động có kỹ năng và vị trí chiến lược.
Việt Nam vẫn còn nhiều cơ hội tiếp tục xuất khẩu. Các nhà sản xuất nhôm và thép của Hoa Kỳ hiện vẫn chưa đáp ứng được nhu cầu nội địa, mở ra khoảng trống cho các doanh nghiệp Việt Nam có năng lực vượt trội. Tuy nhiên, lợi nhuận của doanh nghiệp xuất khẩu có thể sẽ giảm trong ngắn hạn.
Dù vậy, sau giai đoạn đầu điều chỉnh và thích nghi, các doanh nghiệp Việt Nam sẽ có cơ hội thâm nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng của Hoa Kỳ — đặc biệt khi sản phẩm đáp ứng tốt yêu cầu về xuất xứ, chất lượng cao và giá thành cạnh tranh.
ASL Law là công ty luật độc lập và cung cấp đầy đủ dịch vụ được tín nhiệm cao của Việt Nam gồm các luật sư giàu kinh nghiệm và tài năng. ASL Law được Legal500, Asia Law, WTR và Asia Business Law Journal xếp hạng là Công ty Luật hàng đầu tại Việt Nam. Có trụ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mục đích chính của ASL LAW là cung cấp lời tư vấn và giải pháp lý thiết thực, hiệu quả và hợp pháp nhất cho khách hàng trong nước và quốc tế. Nếu cần sự trợ giúp, Quý khách hàng có thể gửi email liên hệ tới [email protected].
Liên hệ với công ty Luật ASL LAW để được hướng dẫn về Chống Bán Phá giá Và Phòng Vệ Thương Mại.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
