English
中文 (中国)
日本語
(Bài viết của Senior Partner ASL LAW, Nguyễn Tiến Hoà, Xuất bản trên VIR) Tại một hội nghị với các doanh nghiệp nhỏ và vừa vào đầu năm 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã giao Bộ Tài chính (MoF) và Bộ Khoa học và Công nghệ (MoST) nghiên cứu triển khai thử nghiệm sàn giao dịch tài sản tiền mã hóa thông qua cơ chế kiểm tra có kiểm soát.
Việc thiết lập một sàn giao dịch tài sản số như vậy phải được đặt trong khuôn khổ pháp lý phù hợp để đảm bảo quản lý hiệu quả, tối ưu hóa tài nguyên và giảm thiểu rủi ro.
Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Tài chính và Bộ Khoa học và Công nghệ hoàn thiện các chính sách liên quan trong quý II năm 2025, với kế hoạch triển khai sandbox cho các sàn giao dịch tài sản số và tiền mã hóa từ giữa năm 2026. Sáng kiến này được kỳ vọng sẽ giúp Việt Nam nắm bắt cơ hội, hòa nhập với xu hướng tài chính hiện đại và giảm thiểu thất thoát thuế và rủi ro cho nhà đầu tư.
Mặc dù gặp phải những thách thức về pháp lý và kỹ thuật, việc đánh thuế tài sản tiền mã hóa đã trở thành một vấn đề cấp bách. Điều này yêu cầu Việt Nam nhanh chóng xác định hướng đi rõ ràng để đảm bảo công bằng trong hệ thống thuế, đồng thời duy trì môi trường đầu tư hấp dẫn và thúc đẩy đổi mới công nghệ.
Tài sản tiền mã hóa đã phát triển nhanh chóng kể từ khi Bitcoin ra đời, gây ra những thách thức trong việc quản lý. Thực tế, hiện nay, hệ thống pháp lý Việt Nam chưa có quy định cụ thể nào xác định tiền mã hóa là tài sản, hàng hóa hoặc chứng khoán, các loại tài sản được xác định trong các quy định pháp lý chủ chốt.
Hơn nữa, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết tiền mã hóa không phải là phương tiện thanh toán hợp pháp. Tuy nhiên, pháp luật không cấm sở hữu hoặc đầu tư vào tiền mã hóa, miễn là chúng không được sử dụng làm phương tiện thanh toán.
Do đó, hiện nay, tài sản tiền mã hóa đang ở trong khu vực pháp lý “màu xám” tại Việt Nam – không bị cấm, nhưng cũng không được công nhận hoặc bảo vệ hợp pháp như một tài sản, một loại tiền tệ, hàng hóa hay chứng khoán. Điều này có thể dẫn đến rủi ro cao đối với các giao dịch liên quan đến tiền mã hóa và gặp khó khăn trong việc giải quyết tranh chấp hoặc xử lý vi phạm liên quan đến tiền mã hóa.
Tài sản tiền mã hóa là một thách thức lớn đối với hệ thống pháp lý và thuế tại Việt Nam. Một trong những trở ngại chính là bản chất công nghệ của các tài sản này. Giao dịch tiền mã hóa là phi tập trung, ẩn danh và xuyên biên giới. Người dùng có thể dễ dàng chuyển tiền mã hóa giữa các ví điện tử mà không cần thông qua ngân hàng hoặc trung gian.
Điều này có thể khiến cơ quan thuế gặp khó khăn trong việc xác định chủ sở hữu, thời gian giao dịch, nguồn thu nhập, và thậm chí quốc tịch của người nộp thuế, từ đó làm suy yếu khả năng kiểm soát và thu thuế hiệu quả.
Một vấn đề đáng chú ý khác là khó khăn trong việc định giá tài sản tiền mã hóa. Khác với các tài sản truyền thống có thị trường ổn định và tiêu chuẩn định giá tài chính rõ ràng, tài sản tiền mã hóa có sự biến động giá rất cao. Giá trị của tiền mã hóa có thể dao động theo giờ, phút, thậm chí là giây, do cung cầu trên thị trường toàn cầu.
Đối với các token có tính thanh khoản thấp hoặc giao dịch trên các nền tảng phi tập trung, việc xác định giá trị thị trường hợp lý gần như là không thể. Điều này tạo ra rủi ro trong việc thiết lập cơ sở thuế và có thể dẫn đến khai báo sai, trốn thuế hoặc sự không công bằng giữa các người nộp thuế.
Các giao dịch thường diễn ra trên các sàn giao dịch quốc tế hoặc các nền tảng peer-to-peer không có giấy phép, khiến cơ quan thuế không thể theo dõi, ghi nhận hoặc xác định nghĩa vụ thuế một cách chính xác. Chính sách pháp lý về tài sản tiền mã hóa rất khác nhau giữa các quốc gia, phản ánh các cách tiếp cận và mục tiêu quản lý đa dạng của các chính phủ khác nhau. Một số quốc gia cởi mở với công nghệ blockchain và tiền mã hóa, trong khi những quốc gia khác lại áp dụng các lệnh cấm hoặc hạn chế nghiêm ngặt.
El Salvador đã trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới chấp nhận Bitcoin là tiền tệ hợp pháp vào năm 2021. Theo sau đó, các quốc gia như Argentina, Colombia và Brazil cũng đã có quan điểm tích cực hơn về việc tích hợp tài sản tiền mã hóa vào hệ thống tài chính của mình.
Ngược lại, Trung Quốc, từng là quốc gia dẫn đầu trong khai thác tiền mã hóa toàn cầu, đã thực hiện chính sách quyết liệt bằng cách cấm hoàn toàn các tổ chức tài chính trong nước tham gia vào các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa.
Tại Hoa Kỳ, tiền mã hóa được coi là tài sản cho mục đích thuế. Mọi khoản lợi nhuận thu được từ việc bán, trao đổi hoặc chuyển nhượng các tài sản này đều phải chịu thuế. Đức là một trong những quốc gia tiên phong trong việc xây dựng môi trường pháp lý thân thiện với tiền mã hóa và blockchain.
Với cách tiếp cận trung lập về công nghệ, Đức quản lý tài sản tiền mã hóa dựa trên mục đích sử dụng thay vì công nghệ cơ bản của chúng. Người nắm giữ tiền mã hóa có thể phải chịu thuế tài sản, và lợi nhuận từ các giao dịch có thể bị đánh thuế như thu nhập, tùy theo trường hợp.
Sự khác biệt lớn trong chính sách cho thấy việc quản lý tài sản tiền mã hóa vẫn đang phát triển trên toàn cầu, mà không có sự đồng thuận phổ biến. Trong bối cảnh này, việc Việt Nam theo dõi sát sao và nghiên cứu các mô hình quốc gia điển hình sẽ tạo ra nền tảng quan trọng để phát triển các chính sách trong nước phù hợp.
Xét từ góc độ pháp lý, việc đánh thuế tài sản tiền mã hóa tại Việt Nam hoàn toàn khả thi, nhưng cần xác định rõ bản chất pháp lý của các tài sản này. Nếu được phân loại là tài sản thông thường, thu nhập phát sinh từ các giao dịch hoặc đầu tư vào tài sản tiền mã hóa có thể chịu nhiều loại thuế khác nhau.
Nếu tài sản tiền mã hóa được công nhận là hàng hóa hoặc dịch vụ, các giao dịch có thể cũng sẽ phát sinh nghĩa vụ thuế VAT. Tuy nhiên, VAT chỉ phù hợp khi có sự xác định rõ ràng về mặt pháp lý, coi tiền mã hóa là hàng hóa hoặc dịch vụ, điều mà pháp luật Việt Nam hiện nay chưa có.
Về các mức thuế cụ thể, Việt Nam có thể tham khảo các mức thuế đã được áp dụng theo pháp luật Việt Nam. Ví dụ, thuế thu nhập cá nhân đối với lợi nhuận từ giao dịch tiền mã hóa có thể được đặt ở mức 10%. Đối với các doanh nghiệp tham gia vào các hoạt động liên quan đến tiền mã hóa, thuế thu nhập doanh nghiệp có thể theo mức thuế tiêu chuẩn 20%.
Chính phủ có thể áp dụng cách tiếp cận thận trọng nhưng cởi mở, bắt đầu với cơ chế thuế với mức thuế cố định thấp để khuyến khích sự tuân thủ tự nguyện. Đồng thời, một chế độ thuế thử nghiệm có thể được triển khai trên một số sàn giao dịch tập trung. Việc thiết lập một định nghĩa pháp lý rõ ràng cũng là điều kiện tiên quyết để đảm bảo tính nhất quán pháp lý.
ASL Law là công ty luật độc lập và cung cấp đầy đủ dịch vụ được tín nhiệm cao của Việt Nam gồm các luật sư giàu kinh nghiệm và tài năng. ASL Law được Legal500, Asia Law, WTR và Asia Business Law Journal xếp hạng là Công ty Luật hàng đầu tại Việt Nam. Có trụ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mục đích chính của ASL LAW là cung cấp lời tư vấn và giải pháp lý thiết thực, hiệu quả và hợp pháp nhất cho khách hàng trong nước và quốc tế. Nếu cần sự trợ giúp, Quý khách hàng có thể gửi email liên hệ tới [email protected].
Liên hệ với công ty Luật ASL LAW để được tư vấn về Luật Thuế.
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN
