Trong bối cảnh Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế là điểm đến đầu tư hấp dẫn tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nhu cầu mở tài khoản và tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp có vốn đầu tư ra nước ngoài tại Việt Nam đang gia tăng mạnh mẽ. Tuy nhiên, hoạt động này không chỉ đơn thuần là vấn đề thủ tục hành chính, mà còn chịu sự điều chỉnh chặt chẽ bởi hệ thống pháp luật tài chính, ngân hàng và đầu tư của Việt Nam.
Bài viết này phân tích các khía cạnh pháp lý trọng yếu mà doanh nghiệp nước ngoài cần cân nhắc khi mở tài khoản thanh toán và thực hiện hoạt động vay vốn tại Việt Nam.
1. Cơ sở pháp lý và nguyên tắc quản lý ngoại hối
Theo quy định tại Pháp lệnh Ngoại hối 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2013) và các văn bản hướng dẫn thi hành, mọi giao dịch thu, chi liên quan đến đầu tư trực tiếp nước ngoài tại Việt Nam đều phải thực hiện qua tài khoản vốn đầu tư trực tiếp mở tại tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối.
Do đó, việc mở tài khoản tại Việt Nam không chỉ là một lựa chọn tiện lợi mà còn là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với nhà đầu tư nước ngoài trong quá trình góp vốn, chuyển lợi nhuận, hoặc thực hiện các hoạt động tài chính liên quan đến dự án đầu tư.
2. Phân biệt loại tài khoản: Tài khoản vốn đầu tư trực tiếp và tài khoản thanh toán
Tùy theo hình thức hiện diện tại Việt Nam, doanh nghiệp có thể cần mở:
- Tài khoản vốn đầu tư trực tiếp (FDI capital account): Áp dụng cho nhà đầu tư nước ngoài góp vốn thành lập doanh nghiệp tại Việt Nam hoặc mua cổ phần, phần vốn góp dẫn đến quyền tham gia quản lý doanh nghiệp.
- Tài khoản thanh toán bằng VND hoặc ngoại tệ: Dùng cho các giao dịch thông thường trong nước như thanh toán tiền lương, phí dịch vụ, và chi phí vận hành.
Việc xác định đúng loại tài khoản và chức năng của từng loại tài khoản có ý nghĩa quan trọng trong việc tuân thủ quy định về chuyển tiền, ghi nhận dòng vốn và chống rửa tiền theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN).
3. Quy định về vay vốn và tiếp cận tín dụng trong nước
Doanh nghiệp có vốn đầu tư ra nước ngoài (FDI) được phép vay vốn từ tổ chức tín dụng tại Việt Nam, tuy nhiên cần tuân thủ các điều kiện nhất định theo quy định tại:
- Luật Các tổ chức tín dụng 2010 (sửa đổi 2017)
- Thông tư 12/2022/TT-NHNN về vay nước ngoài và quản lý vay nợ nước ngoài
- Các quy định nội bộ của ngân hàng cho vay
Một số điểm pháp lý đáng chú ý gồm:
- Hạn chế về mục đích vay: Các khoản vay phải phục vụ cho hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam. Vay để đầu tư ra nước ngoài hoặc đầu cơ bất động sản thường không được chấp thuận.
- Chứng minh năng lực tài chính: Ngân hàng có quyền yêu cầu hồ sơ tài chính, báo cáo kiểm toán, dòng tiền dự kiến và tài sản bảo đảm.
- Vay bằng ngoại tệ: Chỉ được thực hiện trong các trường hợp đặc biệt, khi doanh nghiệp có nguồn thu ngoại tệ từ hoạt động xuất khẩu.
4. Một số lưu ý pháp lý khác
- Tuân thủ pháp luật về thuế và phòng, chống rửa tiền: Doanh nghiệp phải thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai thuế, và giải trình nguồn gốc dòng tiền khi được yêu cầu.
- Chuyển lợi nhuận ra nước ngoài: Chỉ được thực hiện sau khi hoàn tất nghĩa vụ tài chính và được kiểm toán độc lập.
- Thẩm định pháp lý dự án: Đối với các khoản vay trung và dài hạn, ngân hàng có thể yêu cầu hồ sơ pháp lý chứng minh tính hợp pháp của dự án đầu tư và năng lực của chủ đầu tư.
5. Khuyến nghị cho nhà đầu tư nước ngoài
Để đảm bảo tuân thủ pháp luật và hạn chế rủi ro pháp lý, doanh nghiệp nước ngoài nên:
- Tư vấn sớm với luật sư chuyên về đầu tư nước ngoài và ngân hàng – tài chính để lựa chọn cấu trúc tài khoản phù hợp.
- Phối hợp chặt chẽ với tổ chức tín dụng để chuẩn bị đầy đủ hồ sơ và hiểu rõ quy trình nội bộ của từng ngân hàng.
- Theo dõi cập nhật pháp luật thường xuyên, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang sửa đổi nhiều quy định liên quan đến quản lý vốn và ngoại hối nhằm phù hợp với chuẩn mực quốc tế.
ASL Law là công ty luật độc lập và cung cấp đầy đủ dịch vụ được tín nhiệm cao của Việt Nam gồm các luật sư giàu kinh nghiệm và tài năng. ASL Law được Legal500, Asia Law, WTR và Asia Business Law Journal xếp hạng là Công ty Luật hàng đầu tại Việt Nam. Có trụ sở tại Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh, mục đích chính của ASL LAW là cung cấp lời tư vấn và giải pháp lý thiết thực, hiệu quả và hợp pháp nhất cho khách hàng trong nước và quốc tế. Nếu cần sự trợ giúp, Quý khách hàng có thể gửi email liên hệ tới [email protected].
Liên hệ với công ty Luật ASL LAW để được hướng dẫn về dịch vụ tư vấn pháp lý về Tài chính và Ngân hàng tại Việt Nam:
BÀI VIẾT HỮU ÍCH LIÊN QUAN